Bình Dương, ông ta có một cảm nhận khác về nguy hiểm. Nhiều
năm sau, tôi nhận lời mời của ông. Huka Lodge gần hồ Taupo
thật sự là yên tĩnh.
Khi Norman Kirk trở thành Thủ tướng đảng Lao động của
New Zealand, chúng tôi gặp nhau tại Hội nghị Khối Thịnh
vượng chung ở Ottawa năm 1973. Ông nổi bật vì sự chân
thành, nói thẳng, không chút bỡn cợt. Trên đường về New
Zealand vào tháng 12/1973, ông ghé thăm tôi. Chúng tôi ngồi ở
bãi cỏ phía trước Sri Temasek một buổi chiều trước lúc trời nhá
nhem, trao đổi nhũng suy nghĩ về tương lai. Cuộc chiến Việt
Nam có vẻ sẽ mang lại kết thúc không tốt đẹp. Tôi hỏi ông, với
tư cách là một người ngoài cuộc, ông thấy Singapore và triển
vọng về sự ổn định và phát triển như thế nào và nguy hiểm sẽ
phát xuất từ đâu. Ông ta trả lời thẳng và súc tích. New Zealand
thì thuần khiết, giàu có, da trắng và dân chủ. Singapore thì “lai
căng”, một thành phố hoàn toàn theo phong cách Tây phương,
dân chủ ở trung tâm Đông Nam Á, song khác biệt và duy nhất.
Thành công cũng chính là mối nguy; Singapore đã để lộ mình.
Quan hệ của chúng tôi rất tốt. Tôi rất buồn khi ông qua đời
vài tháng sau đó, tháng 8/1974. Hơn 20 năm sau khi ông ta nói
điều này, khi Úc và New Zealand muốn gia nhập vào khối châu Á
trong cuộc họp của các nhà lãnh đạo chính phủ các nước Á, Âu
tại Bangkok năm 1996, thì Thủ tướng Mahathir phản đối, cho
rằng họ không phải là một phần của châu Á. Đây là phản ứng
thiên về bản năng của ông ta, không được các nhà lãnh đạo khác
đồng tình. Tôi tin là không bao lâu sau, logic về địa lý và kinh tế
sẽ đánh bại các thành kiến cũ, và Úc cùng New Zealand sẽ gia
nhập vào trong ASEM.
Robert Muldoon đã thắng trong cuộc bầu cử tháng 12/1975
và tiếp tục là Thủ tướng đến năm 1984. Ông cao lớn, đầu to và
