mối quan hệ tốt để khuyến khích các kỹ nghệ gia đầu tư vào
Singapore.
Mặc dầu chuyến viếng thăm kế tiếp của tôi đến Tokyo vào
tháng 4/1967 là không chính thức nhưng Thủ tướng Eisaku
Sato đã gặp gỡ tôi. Ông ta biết rằng tôi đã không cố thúc ép việc
bồi thường và đã cảm ơn tôi về việc giải quyết “vấn đề hài cốt”.
Ông ta nhận lời thăm Singapore và đã đến Singapore vào tháng
9 năm đó cùng với vợ ông ta. Ông ta là Thủ tướng Nhật đầu tiên
đến thăm Singapore sau chiến tranh.
Sato trông đường hoàng và trang nghiêm mãi đến khi ông ta
nở một nụ cười thân thiện. Khi ông ta cười lớn tiếng, đó là nụ
cười bật lên một cách thật lòng. Sato trông như một chiến binh
võ sĩ đạo Nhật, ông ta có chiều cao trung bình, hơi đậm người,
cường tráng, và sự mạnh khỏe hiện rõ trên cả gương mặt và
dáng bộ của ông. Một lần trong bữa ăn trưa, Choo hỏi Sato có
phải ông xuất thân từ dòng dõi võ sĩ đạo không, ông ta hãnh
diện trả lời “vâng” và nói thêm vợ ông ta cũng vậy. Ông ta nói
bằng một giọng trầm và không thừa một từ nào. Ngoại trưởng
của ông ta, ông Takeo Miki, nói khoảng ba câu thì ông bày tỏ
một câu. Ông có được vinh dự là một lãnh tụ đầu tiên của nước
Nhật sau thời chiến được nhận giải thưởng Nobel hòa bình.
Chúng tôi cảm thấy thoải mái với nhau. Sau cuộc gặp gỡ tại
Tokyo, ông đã biết rằng tôi không phải là người chống Nhật mà
tôi muốn hợp tác với Nhật để công nghiệp hóa Singapore, vấn
đề duy nhất mà ông đề cập đến trong bài diễn văn của ông liên
quan đến việc chiếm đóng của Nhật là “đã có những thời kỳ
trong lịch sử châu Á khi chúng ta có một số những rắc rối đáng
tiếc”, một lối nói giảm nói tránh khủng khiếp.
Một năm sau, vào tháng 10/1968, tôi lại chính thức thăm
nước Nhật. Nghi thức ngoại giao của người Nhật hoàn toàn đặc
