động trên diễn đàn. Tiếng Quan thoại của ông ta kém hơn tôi
nhưng ông ta rất bạo dạn và đám đông đã hoan hô chúng tôi, họ
hài lòng vì chúng tôi đã nỗ lực để có thể giao tiếp được với họ.
Khi thắng phiếu, những Bộ trưởng tương lai của chúng tôi sẽ
là một khối đa chủng tộc. Raja hóa ra là người rất sáng dạ, nói
tiếng Anh rất hùng hồn và giảm văn phong xã luận của mình
thành thứ ngôn ngữ đường phố rất sinh động. Ông ta cũng nói
tiếng Malay bình dân và truyền đạt tư tưởng của mình bằng
một giọng nói mạnh mẽ và một thứ ngôn ngữ “thân thể” biểu
cảm. Ngược lại, Keng Swee lại quá dở; với tư duy tốt, ông ta
chuẩn bị các bài diễn văn rất chu đáo nhưng lại phát biểu bằng
giọng đều đều đáng chán, ấp úng, cứ phải xem văn bản và trông
thiếu hấp dẫn.
Trong một xã hội đa chủng tộc, chúng tôi gặp phải một vấn
đề tất yếu. Một số ứng viên của chúng tôi có thể là những tay
hùng biện bẩm sinh, nhưng không ai có thể làm một bài diễn
văn trong cuộc mít–tinh tranh cử và khiến toàn bộ cử tọa cùng
cười, thở dài, khóc hay giận dữ với nhau. Dù có dùng thứ tiếng
nào và dùng giỏi tới đâu thì cũng chỉ có một bộ phận trong đám
đông là có thể hiểu được ngay, nên diễn giả phải truyền đạt tới
những bộ phận còn lại bằng các cử chỉ, nét mặt và giọng nói.
Tiếng Malay bình dân là thứ ngôn ngữ đơn giản và được
nhiều người thông hiểu nhất, và diễn giả giỏi nhất của chúng
tôi bằng thứ tiếng này là Yaacob bin Mohamed với lối diễn đạt
đầy kịch tính và sáng sủa lôi cuốn được cả những sắc dân khác
ngoài người Malay. Để phê phán thói huênh hoang của đối
phương, ông ta đã trích dẫn ngạn ngữ Malay của xứ
Terengganu, quê nhà của ông ta: “Gà mái đẻ mỗi lần một trứng,
cả làng nghe nó cục tác; con rùa đẻ một lần cả trăm trứng,
không nghe một tiếng ồn nào.” Nói cách khác, PAP đem lại rất
