thứ kỹ xảo dùng trước đám đông, nơi diễn giả phải gào thét
nhăn nhó và cường điệu những điệu bộ để những kẻ ở xa trong
đám đông nhìn thấy. Thu hình bằng ống viễn kính, diễn giả
trông xấu xí và đầy vẻ đe dọa. Họ không có Hugh Brunett để chỉ
bảo họ và họ đã tự gây thiệt hại cho mình rất nhiều.
Trong khi tôi bận rộn tập hợp sự ủng hộ của quần chúng, thì
có những diễn biến rắc rối trong khu vực. Ngày 20/1/1963, Bộ
trưởng Ngoại giao Indonesia, Subandrio, tuyên bố rằng cuộc
chiến “Đối đầu” chống lại liên bang Malaysia là cần thiết vì
Malaya sẽ tự biến nó thành một công cụ của chủ nghĩa thực dân
và chủ nghĩa đế quốc. Vài ngày sau, Tổng thống Macapagal của
Philippine cũng tố cáo liên bang Malaysia là một quyền lực thực
dân mới, và mười ngày sau đó, Subandrio nói với các phóng viên
nước ngoài rằng nếu như thái độ thù địch của Malaya đối với
Indonesia lan tới các vùng lãnh thổ Borneo, thì có thể có rắc rối,
trong đó có cả xung đột lực lượng. Ngày hôm sau, Tổng thống
John Kennedy công khai bộc lộ sự ủng hộ hết lòng của ông ta
trong việc thành lập liên bang Malaysia như “niềm hy vọng tốt
nhất cho an ninh trong khu vực ”, nhưng Sukarno chỉ tăng
cường lời lẽ công kích của ông ta. Ngày 1/5, ông ta chuyển toàn
bộ sự chú ý sang các vùng lãnh thổ Borneo, khẳng định rằng
chúng phải được trao trả độc lập trước tiên và lại quy tội cho
việc thành lập liên bang Malaysia như một hình thức của chủ
nghĩa thực dân kiểu mới.
Tunku phản ứng lại các cuộc tấn công này bằng cách triệu
hồi các đại sứ khỏi Jakarta, sau đó Malaya tuyên bố tăng cường
ngay lập tức lực lượng bộ binh, không quân và hải quân. Ngày
3/5 viên Tổng tư lệnh Viễn đông người Anh bồi thêm vào sự vụ
này bằng cách nói rằng ông ta có đủ người, tàu bè và máy bay để
