chính trị dựa trên ý thức hệ và chủ thuyết, về lâu dài họ sẽ thua
dưới tay PAP. Keng Swee đã tóm lược cho Head biết các đề nghị
của Razak cho một cuộc hợp tác hoặc cùng song song tồn tại.
Head nghĩ các đề nghị đó là không khả thi. Ông nói việc từ chức
của tôi sẽ chẳng làm nên được điều gì. Đòi gạt bỏ người lãnh đạo
của Singapore vì sự rắc rối do chính người Malay gây ra có thể
khiến người Hoa thêm phẫn nộ và trong thực tế điều đó còn gây
tác hại đáng kể.
Head muốn Tunku nên từ Mỹ về nước gấp và tuyên bố thành
lập ngay một chính quyền mà nó sẽ tăng cường khối đoàn kết
quốc gia trước sự xâm lấn của Indonesia. Ông đã trình bày quan
điểm của mình với London và rất có thể Thủ tướng Anh sẽ thúc
ép Tunku về chuyện này. Ông cũng rất quan tâm đến tình hình
ở Sabah và Sarawak, bởi tại những nơi này chưa có đại biểu thỏa
đáng trong nội các; đối với Anh, không thể có chuyện lo phòng
thủ miền ngoài trong khi hậu phương thì tan rã.
Tunku đã đến Singapore vào ngày 18/8 và nói với tôi rằng
trên đường từ Washington về, ông có ghé lại London và được
Thủ tướng Anh tiếp kiến. Ông này đã khuyên ông rằng cách tốt
nhất để củng cố Malaysia sau những bạo loạn chủng tộc tại
Singapore là thiết lập liên minh với PAP. Tunku có nói rằng
UMNO sẽ không bao giờ chấp nhận điều này bởi bên phía chúng
tôi không thể chấp nhận điều kiện cơ bản mà Razak đã đưa ra,
đó là chúng tôi phải đứng bên ngoài thế giới của người Malay.
Vào tháng 12/1964, cả hai bên đều mò mẫm đi tìm một sự
dàn xếp lỏng lẻo hơn trong liên bang. Tunku yêu cầu tôi cho
trình bày các ý kiến mà ông đã bàn bạc với tôi thành văn bản
nhằm làm sáng tỏ những gì chúng tôi đang sắp giải quyết.
Thông báo của tôi, được hoàn tất vào ngày 25/1/1965, đề nghị
chúng tôi trở lại tình trạng ngay trước khi hợp nhất: tất cả các
