vôi hồng và những cây bạch đàn trong sân. Nhưng một ngày nhà thơ
Nguyễn Duy về thăm Huế đã thấy bùi ngùi:
Tôi về thăm Huế mưa sa
Em ơi Đồng Khánh đã là ngày xưa...
Hơn mười năm, Huế vắng những cánh chim câu tinh khiết bay lượn
trên những nẻo đường sương sớm. Huế có những con đường lớn hơn,
những tòa nhà mới hơn, những lăng tẩm được trùng tu và dường như xích
gần lại chúng ta qua những tuyến đường du lịch. Nhưng cái hồn của Huế
hầu như chỉ thực sự trở về khi những tà áo trắng cuối cùng đã trở lại, không
chỉ với Đồng Khánh, mà với khắp mọi mái trường.
Bé Phượng, con gái tôi giờ đây đã là một nữ sinh trung học. Tôi may
cho cháu những chiếc áo dài trắng mới. Nhưng cháu chẳng mặn mà cho
lắm với những chiếc áo lướng vướng ấy. Và ngày nay cũng không còn cái
cảnh nên thơ chiều tan học, với những đấng tu mi nam tử đứng sắp hàng
chiêm ngưỡng: "đứng ngẩn trông vời áo tiểu thư"
Dù vậy, mỗi sáng thứ hai thấy con gái ngập ngừng trông trời mưa để
khỏi mặc áo dài, tôi vẫn bảo: "Ngày xưa cậu Vĩnh mỗi tuần phải đi mười
bảy cây số chỉ để về Huế ngắm áo dài Đồng Khánh". Ông anh họ tôi giờ
đây đã chết thật tình cờ vào những ngày cuối cuộc chiến. Khi chết, ông vẫn
chưa có người yêu và không còn cơ hội để thấy những mơ ước thanh bình
thành sự thực giữa đời thường.
Mẹ ơi, có phải áo dài ngày xưa đẹp hơn bây giờ không? Con tôi hỏi.
Tôi nhìn kỹ lại những tấm ảnh cô gái Huế thuở trước. Không, áo dài thuở
ấy làm sao bì được với áo dài ngày nay. Chất liệu vải không mềm mại
bằng, nghệ thuật cắt may cũng kém thua xa. Làm nên sức quyến rũ, chính
là ở hồn của áo, một hồn thơ mãi mãi từ ngàn xưa cho tới bây giờ, và mai
sau, mai sau nữa...
Còn hôm nay, nếu bé Phượng chưa thấy thích mặc áo dài, thì chỉ vì
cháu cũng như những cô bé gái của hai mươi năm trước, không nhận ra vẻ
đẹp của mình. Những tà áo của thời mới lớn bao giờ cũng thế, một vẻ đẹp
không tự biết, chính vì thế mà càng đẹp, càng hồn nhiên, giản dị và mộng
mơ...
