công trình kiến trúc và đồ dùng cao cấp đạt đến giá trị tuyệt phẩm mà nay
vẫn còn. Nhưng rồi chiến tranh, các nghệ nhân phân tán, đồ dùng thất thoát,
vật liệu hiếm hoi nên nghề xưa mai một, phải sau giải phóng từ 1976 những
nghệ nhân đầu đàn mới tập hợp bạn nghề và các cháu nhỏ để hoạt động trở
lại.
Trước kia làm ăn cá thể, những người thợ điêu khắc với đồ nghề gọn
nhẹ để trong cái tráp con, họ xách theo đến những nơi mời mọc để hóa thân
cho những đoạn ngà voi và gỗ quý, thành những đồ vật bền và có cuộc
sống vượt cả thời gian. Chỉ có cái đầu sáng tạo và bàn tay khéo léo của
những người thợ tài ba mới làm được, xã hội dù văn minh mấy cũng không
thể lấy máy móc thay thế được.
Nghề điêu khắc ở đây không có trường dạy. Những người thành thạo
trực tiếp kèm cặp người học nghề qua thực hành. Sống trên đất nghề, các
cháu nhỏ như được di truyền, luôn tỏ ra có năng khiếu. Ngày nay các em
nhỏ ở hai tổ hợp Mỹ Xuyên và Thuận Hòa đang trong lứa tuổi học sinh, có
thể vừa đến trường học chữ lại vừa đến tổ hợp tác học nghề. Sau nhiều năm
theo thầy, người học trò đã thành thợ chính lại đi tìm trò để làm thợ phụ và
cũng qua đó truyền nghề. Với nghề điêu khắc, thợ chính thì chỉ phác dáng,
phạt đục sơ qua vật liệu cho thành hình dạng sản phẩm, tốn ít thời giờ
nhưng phải chính xác, lỡ tay là bỏ đi cả đoạn vật liệu hiếm quý. Có phác
thảo rồi, thợ phụ kỳ cạch gọt, tỉa, mài, giũa cho bóng loáng. Vì thế thợ cả
và thợ phụ gắn bó với nhau và vì mình, các thế hệ nối tiếp nhau và đào tạo
cho xã hội những nghệ nhân tài giỏi. Họ làm việc đầy trách nhiệm, cần cù
và tỷ mỷ, không chấp nhận một cái gì vội vã, cẩu thả. Mỗi tổ hợp sản xuất
tùy theo nhà xưởng sản xuất và có khoảng mươi thợ chính và vài chục thợ
học việc cho đến vài mươi thợ chính và trên trăm thợ học việc, từ những
khúc gỗ bình thường đã làm ra cả trăm loại sản phẩm nghệ thuật là những
hàng xuất khẩu cao cấp và ăn khách, thu nguồn ngoại tệ lớn làm giàu cho
đất nước. Nhiều sản phẩm của Mỹ Xuyên và Thuận Hòa đã giành huy
chương vàng, bạc tại các triển lãm trong tỉnh và toàn quốc. Thị trường của
họ rất rộng, cả những nước xã hội chủ nghĩa, ở đó đời sống vật chất cao họ
rất cần những đồ nghệ thuật, có mẫu hàng phải ký hợp đồng hàng nghìn sản
