hai đứa có sự hiểu lầm mà ra). "Bình tịnh" là yên tĩnh thì họ lại dùng như
"bình tĩnh". "Cheo leo" là "cô đơn" thì họ lại dùng như "thèo leo" là đứng
không vững (Anh ham đi chơi để em thèo leo một mình ở nhà). "Tương tư"
là nhớ nhung thương nhớ thì đôi khi được dùng với nghĩa "khéo léo" như
trong câu hò: "Anh têm năm miếng trầu tinh khiết, bỏ vô hộp thiếc, dựng
cẩn xa cừ. Anh mướn người mối lái cho tương tư, thế mô chứ thế ni thầy
mẹ cũng ừ cho anh". Thông thường do bản tành thích nói chữ mà trở thành
chệch nghĩa. Thay vì "hùng hổ" là hăng hái thì họ lại nói thành "hùm hổ"
có nghĩa là ác đức hoặc thay vì nói "tội chưa" để an ủi người ta thì lại nói
"tội tình chưa". "Nói huyên thiên" thì họ lại nói "nói huyên thuyên", một lỗi
thông thường mà giáo sư Nguyễn Lân đã nêu lên trong quyển "Từ Điển Từ
và Ngữ Việt Nam" của mình.
Cách nói kiểu cách: Dân Huế, nhất là ở chốn quan trường, trong các
gia đình quan lại, trong các gia đình thể giá thường có các từ ngữ riêng biệt
và cách nói riêng biệt. Ví dụ: họ dùng chữ "thời"thay vì chữ "ăn": ("Thưa
anh em đã làm rồi", "thưa anh em đã hiểu ý anh rồi" v.v...), họ dùng chữ
"dạy" khi nói đến "lời phản bảo" của các bậc trưởng thượng: (Anh đã dạy
thì em xin vâng). Hai chữ "dạ bẩm" thường ở đầu môi chót lưỡi của họ: (Dạ
bẩm thưa anh, em không dám có ý kiến chi) v.v... Tất cả đều do hai chữ "lễ
nghĩa" mà thành.
Cách nói tránh kỵ húy: Người Huế thường tránh dùng nhưng chữ có
tên của các bậc trưởng thượng, của các vua chúa thời xưa và thường "nói
trệch" chữ đó để tỏ long kính trọng. Tên của Bà Cố là "Hồng" thì họ đọc
trại lại là "Hường". Tránh dùng chữ "Hoa" là tên của Bà Hồ Thị Hoa, vợ
của vua Minh Mạng, thì họ dùng chữ "Huê" hoặc chữ "Ba", và do đó "Hoa
Viên" đã trở thành "Huê Viên" hoặc "Ba Viên" trong câu nói của nhân gian
thường ngày.
Cách nói trong Nội: Trong cung vua, trong Đại Nội, ngôn từ của vua
quan, của các phi tần, thái giám cũng khác ở ngoài đời. Đối với vua, người
ta dùng nhiều chữ đặc biệt. Ví dụ: vua ngủ là "vua ngơi", vua đau gọi là
"vua xiết" v.v... Ngoài ra, các người trong hoàng tộc được kêu là "mấy mệ",
dùng cho cả đàn ông lẫn đàn bà. Ngoài ra, cũng cân nhắc đến giọng trong
