HUN SEN - NHÂN VẬT XUẤT CHÚNG CỦA CAMPUCHIA - Trang 203

này, chưa có hệ thống thu thuế chính thức, và các công ty nhà nước thường
chỉ cần trích nộp lợi tức vào kho bạc nhà nước. Với sự ra đời của thành
phần kinh tế tư nhân, phần lớn nhờ vào các doanh nhân, chẳng hạn như ,
Leang Eng Chhin từ Pháp trở về nước, hệ thống thuế đã được hình thành.
Nhưng điều đó đã bị lạm dụng. Các công ty mặc cả với các viên chức thuế,
và họ tùy tiện ấn định thuế suất. Việc thiết lập Cục thuế vào năm 1981, và
thông qua luật thuế trong năm 1985 báo hiệu sự ra đời của một dòng doanh
nghiệp Campuchia đáng tin cậy.
Ông Leang Eng Chhin khi rời Campuchia vào năm 1970 đã 30 tuổi, năm
Sihaouk bị lật đổ. Ông ta mở một công ty ở Singapore và đã hái ra tiền ;
ông quay về Phnom Penh ngay vào năm 1991, đầu tư 1,1 triệu đô la để sửa
sang lại khách sạn White Hotel vốn đã xuống cấp trầm trọng ở đại lộ Achar
Mean Boulevard. Ông đặt lại tên khách sạn này là Pailin Hotel theo tên loài
hoa Pailin có màu ngọc đỏ nổi tiếng ở vùng tây bắc Campuchia , một vùng
vẫn còn nằm dưới sự kiểm soát của Khơme Đỏ .
Ông nói « Đó là tất cả tiền bạc của tôi. Nhưng chúng tôi sẽ phải chờ xem
liệu hòa bình có trở lại với Campuchia hay không ».
Ông Chhin là một sự pha trộn kỳ lạ : giám đốc điều hành của một công ty
Singapore, Tristars ; mang hộ chiếu Pháp, sinh ra ở Campuchia và không
nói một lời nào bằng tiếng Anh.
Phía sau các doanh nghiệp mới đang đâm chồi là sự hậu thuẫn của một
cộng đồng doanh nghiệp Campuchia đang nổi lên đã gây dựng được 70
công ty tư nhân, khoảng 12 năm sau khi Khơme Đỏ bị triệt hạ. Năm 1990,
ít nhất có 100 triệu phú ở Phnom Penh và nhiều xe Mercedes. Một trong số
họ là Kim Chhean đã có kế hoạch lớn cho việc xây dựng một siêu thị và
một khách sạn ở thủ đô, nhưng một số kế hoạch của ông đã không đi đến
kết quả. Là một nhà thiết kế xây dựng được đào tạo ở Pháp, Chhean đã lấy
lại được tinh thần và nhanh chóng đi vào hoạt động kinh doanh trở lại.
Nhưng nhà ngoại giao Liên Xô, Loukianov, lại đả kích kịch liệt các triệu
phú Campuchia này.
Ông nói « Tôi đồng ý có khoảng 100 nhà triệu phú ở đây, nhưng họ sẽ
không đầu tư một xu nào vào sự phát triển đích thực. Họ thích mua ô tô