*
Andrew Carnegie (1835-1919) là doanh nhân người Mỹ gốc
Scotland và được mệnh danh là ông Vua Thép.
Không chỉ có cha mẹ của sinh viên tại các trường đại học công
hướng dẫn con cái tránh xa khoa học nhân văn. Jill Lepore, giáo sư
lịch sử tại Harvard, kể rằng một sinh viên hào hứng quay về nhà để
tham dự một sự kiện quảng bá chương trình lịch sử và văn học của
Harvard rồi nhận được một loạt tin nhắn khẩn cấp từ cha mẹ mình,
“Tránh xa nó ngay, rời khỏi đó, chuyên ngành đó chỉ có khổ mà
thôi.”
46
Xuất thân từ một gia đình có thu nhập thấp và thành viên đầu tiên
được học đại học, Amanda Rizkalla, sinh viên năm nhất tại
Stanford, đã viết một bài luận cho tờ báo trường vào mùa thu năm
2016, kể về những khó khăn mà cô phải đối mặt khi giải thích cho
cha cô tại sao cô muốn theo chuyên ngành sáng tác, chứ không
phải ngành y như ông mong muốn. Nếu cô nói với ông về mong
muốn của mình, cha cô sẽ nói, “Con đã biết cách viết rồi. Con không
cần phải học cái đó nữa. Con phải thực tế lên.” Tuy nhiên, cô không
để ông quyết định cho mình. “Tôi là người được vào học ở Stanford,
không phải cha mẹ tôi,” cô viết. Cô kết luận với những lời châm
biếm, “Đúng, tôi là thế hệ đầu tiên. Đúng, tôi có thu nhập thấp.
Đúng, tôi thiếu một nơi an toàn chống lưng. Nhưng bằng cả trái tim
mình, không gì có thể chối cãi, tôi chọn đam mê thay vì tính thực
tiễn.”
47
Tôi không muốn đụng chạm đến lời của Rizkalla, nhưng tôi sẽ
không đặt “đam mê” đối lập với “tính thực tiễn”. Tôi đã thấy đam mê
của những sinh viên tốt nghiệp dành cho chuyên ngành khoa học
nhân văn mà họ lựa chọn xuyên suốt những câu chuyện được kể lại
trong cuốn sách này, niềm đam mê mang đến cho họ công việc đầu
tiên, sau khi tốt nghiệp – hoặc, nếu các công việc không thực sự thú
vị – thì đó là niềm đam mê học hỏi những điều mới, tham gia các dự
án mới, tìm cách thích nghi để trở nên hữu ích với tổ chức không
chỉ ở nhiệm vụ chính thức mà họ phải đảm nhận. Niềm đam mê của
họ có vẻ khá thiết thực. Bề ngoài, những câu chuyện trong cuốn
sách này dường như gắn liền với chỉ một ngôi trường – Stanford.
