Trúc Chi
Huyền Thoại Biển
Tiếng đàn bầu gọi chim mồ mộ
Mồ mộ là loại chim hiếm thấy ở các làng biển. Riêng làng Cọp Râu Trắng
cứ sắp vào mùa thi, gió se se, nắng rải vàng, mép nước sóng vỗ lăn tăn, rồi
hàng đàn con mày mạy giống loài còng con li ti, từ sưới cát trồi lên, chạy
như gió. Loại còng nhỏ này đến khi lớn phá lưới chài ghê gớm lắm.
Có những năm mất mùa cá tôm cũng vì nạn mày mạy. Cứ vài ba năm mày
mạy dưới cát sinh nở một lần. Mỗi lần sinh, mày mạy chạy trắng cồn trắng
bãi, rồi sau đó mất hút. Vài hôm sau đứng trên thuyền nhìn xuống biển thấy
mày mạy bò chật cả biển.
Có một năm, người làng Cọp Râu Trắng nửa đêm nghe từ ngoài biển tiếng
cát chạy rùng rùng. Đứng trong làng nhìn ra thấy vô số cách trắng bay chập
chờn trên mé sóng. Gần sóng, trên trời để lại ánh trăng lưỡi liềm soi thấy rõ
vô số cánh trắng ào ào bay lên cao hướng ra biển.
Có một năm, người làng Cọp Râu Trắng nửa đêm nghe từ ngoài biển tiếng
cát chạy rùng rùng. Đứng trong làng nhìn ra thấy vô số cánh trắng bay chập
chờn trên mé sống. Gần sáng, trên trời để lại ánh trăng lưỡi liềm soi thấy rõ
vô số cánh trắng ào ào bay lên cao hướng ra biển. Bỗng xuất hiện một
người hát rong, trên vai mang cây đàn bầu, tay cầm chiếc gậy có mấu hình
đầu Cọp Râu Trắng đi vào làng. Về ngày hôm trước, ngày hôm sau người
hát rong trải chiếu bên gốc cây cốc dạo đàn hát bài chòi. Lạ thay, tiếng đàn
bầu mỗi lần rung lên làm cành lá trên cây cốc khua xào xạc như gió
chuyển.
Một già làng thấy điều kỳ lạ tò mò hỏi. Người hát rong cho biết, cây đàn là
thứ gỗ trầm mang hồn người lấy từ trên núi cao. Gáo cây đàn là vỏ ốc lấy
từ biển sâu hong qua nhiều mưa nắng để có lửa, có nhiều âm thanh. Còn
dây đàn bầu là gân lườn Cá Ông tụ nhiều tiếng và giọng ngân hồn biển.
Đêm ấy, người hát rong gẩy đàn. Tiếng đàn rung ngân thì một bóng chim
mồ mộ bay lên đáp xuống đậu trên vai người hát rong. Hình như người hát
rong cố ý gẩy đàn nhiều lần để chim mồ mộ bay lên đáp xuống nhiều lần
cho bà con thấy. Rồi người hát rong từ tốn nói:
