- Âm nhạc và rượu chú nói có lý, Khẩm công nhận, thế còn khoản kia
thế nào? Nói thật với chú trong hàng ngàn thứ dục mà con người ham muốn
thì dục tình đứng đầu, ai mà tiết chế nó đúng mức thì người đó là thánh đấy.
- Thánh đây! Chính là thánh đang nằm bên Khẩm đây. Trần Nhật
Duật cười phá ra rồi gác chân lên nhà vua:
- Biết ngay là cái khoản này ông chú cũng như người thường thôi.
- Bố ai mà tránh được cái khoản đàn bà. Nhưng nếu giữ được như
người thường, phải coi mỗ là bậc á thánh chứ. Bởi hoàn cảnh của mỗ dư
sức làm cho con người dễ phóng đãng lắm. Hãy lắng nghe cách hành xử của
mỗ. Nghĩa là với đàn bà, mỗ chỉ ăn nằm với thê, thiếp thôi. Thê, thiếp là
danh chính ngôn thuận rồi. Còn các ca nữ, vũ nữ là những người mỗ thuê
họ để họ nói lên tiếng lòng của mỗ. Nếu họ hát hay múa giỏi thì thuê lâu,
hoặc giả cũng có những đào nương họ không hợp tạng với nhạc của mình
nên họ không hát. Vì thế gọi họ tới rồi họ lại lui ngay. Những người này họ
cũng yêu âm nhạc chẳng kém gì mỗ. Tuyệt nhiên họ không phải khách làng
chơi nên mỗ này không dám xâm phạm. Kể ra quyền thế rồi lại bóng bẩy
như mỗ thì gạ gẫm hoặc thúc bách, hoặc cưỡng ép họ cũng phải chịu,
nhưng làm như thế nó mất đi cái thú thanh tao của âm nhạc, và khi tỉnh lại
chắc mình không còn thấy kính trọng mình nữa. Đôi khi mỗ này cũng có lui
tới nơi lầu ca viện kỹ, ở đó nó là sự thỏa thuận có tính bán mua sòng phẳng.
Trong đời mỗ chưa từng ai có thể bắt gặp hoặc chê trách mỗ là tay sớm mận
tối đào làm hại con gái các nhà lành, nào Khẩm thử phản bác lại các điều
mỗ vừa nói xem.
Nghe ông chú hỏi, vua Nhân tông cười thầm và cố nhớ xem có ai kêu
ca gì ông chú trong chốn làng chơi không. Quả là ông nổi tiếng về cầm ca
nhưng không có tai tiếng gì với giới cầm ca hoặc với con cái các nhà lành.
Nhà vua ậm è khiến ông chú hồi hộp. Vua nói nhỏ:
- Xét cả ba phương diện đó, quả chú có dấn thân nhưng không ngụp
lặn. Trong cảnh ngộ dễ gây cho con người tai tiếng mà không mắc vào tai
tiếng, quả chú cũng là người khác thường.
