Do-Thái và Ả-Rập đã giành nhau ngọn đồi Đá (Dôme du Roc). Và họ đã
giết nhau rất thê thảm, lần đầu tiên, từ sau 1921.
Tới mùa hè 1929, các cuộc giao tranh võ trang lại bùng nổ tại ngay
Jérusalem. Các khu dân cư Do-Thái bị người Ả-Rập đem dao búa, và có
cảnh sát võ trang hộ tống, tấn công và san bằng. Trong bẩy ngày liên tiếp,
máu người Do-Thái và Ả-Rập chảy ướt cả các phố Jérusalem, và các nhà
cầm quyền Anh và tay sai Ả-Rập lại được cơ hội tốt để chứng minh rằng
nếu không có sự sáng suốt của chánh phủ thì thành phố Jérusalem đã bị Do-
Thái chiếm hết, sau khi tàn sát toàn bộ người Ả-Rập.
Các cuộc xung đột võ trang và đẫm máu tràn lan nhanh từ thủ đô
Jérusalem qua các thị trấn Haifa, Motza, Artuf, Hulda và các vùng kế cận.
Riêng tại Hebron, 500 người Do-Thái bị tàn sát trong một ngày, trong khi
trong tay họ không có vũ khí. Tại Safed, hai mươi đàn bà và trẻ em Do-
Thái bị đám đông Ả-Rập cắt cổ và làm thịt, 120 căn nhà bị cào bằng.
Chánh phủ Anh vội vã mở một cuộc điều tra để phúc đáp cho quốc tế.
Và bản văn đúc kết cuộc điều tra này viết rằng : « Những nguyên cớ của
việc người Ả-Rập nổi lên chống Do-Thái là một tinh thần thù ghét người
Do-Thái, tinh thần này phát sanh từ việc dân Ả-Rập đã không được thỏa
mãn trong những yêu sách chánh trị của họ trước đây » (yêu sách đã được
đệ trình Churchill). Và ủy ban điều tra của người Anh đề nghị duyệt xét lại
vấn đề chiếm đất Ả-Rập của người Do-Thái, đồng thời hô hào chấm dứt
việc hồi hương thêm người Do-Thái về Palestine. Để kết luận, chánh phủ
Anh viện dẫn điều khoản đã được ban hành trong bản tuyên ngôn Balfour
là « người Do-Thái không được làm một cái gì thiệt hại đến quyền lợi dân
sự và quyền lợi tôn giáo của các cộng đồng không Do-Thái (Ả-Rập) ».
Tóm lại, sau các cuộc nổi dậy, được chánh quyền Ả-Rập vâng lệnh
Anh thực hiện trong các năm 1928-1929, người Do-Thái rõ rệt bị lâm vào
hoàn cảnh phải đình chỉ ngay việc lập quốc tại Palestine. Ý đồ của Luân-
Đôn là nếu người Do-Thái chấp nhận trở nên thuộc địa của Anh tại Trung-
Đông, thì các cuộc nổi dậy của người Ả-Rập chống Do-Thái sẽ tự động
