không bao giờ nói hết những ý nghĩ của mình, cũng như gã vẫn thường có
cảm giác những cơn gió mậu dịch chưa bao giờ thổi hết sức mạnh của nó,
mà bao giờ cũng dự trữ lại một phần sức lực không bao giờ dùng đến. Trí
tưởng tượng của Martin lại hoạt động mạnh mẽ. Óc gã là một kho rất dễ vào
của những sự việc để nhớ lại và những ảo tưởng và hình như những sự việc,
những ảo tưởng ấy luôn luôn được sắp xếp ngăn nắp và sẵn sàng bày ra để
cho gã kiểm soát. Bất cứ cái gì xảy ra trong hiện tại, trí óc gã đều liên hệ
ngay tới một cái tương tự hoặc một cái đối lập, những cái đó thường biểu
hiện ra thành những hình ảnh ở trước mắt gã. Nó xảy ra một cách hoàn toàn
tự động và óc tưởng tượng của gã luôn luôn đi kèm theo cái hiện tại đang
sống. Cũng như khuôn mặt của Ruth trong giây phút ghen tuông thoáng lát
đã làm sống dậy trước mắt gã trận cuồng phong một đêm trăng non nào mà
gã đã quên; và vì giáo sư Caldwell đã làm cho gã, lại nhìn thấy cơn gió mậu
dịch đông bắc dồn những ngọn sóng trắng xoá trên mặt biển màu tím ngắt,
nên tưng lúc từng lúc, những hình ảnh mới của ký ức lại hiện lên trước mắt
gã, hoặc trải ra dưới mi mắt, hoặc in hình lên trên cái màn ảnh trong ý
thức, không làm rối mà lại đồng hoá với những hành động hoặc những sự
việc đã qua và có phân loại. Những hình ảnh đó nảy ra từ những hành động
và cảm xúc của quá khứ, tức những sự việc, những biến cố, những sách vở
của ngày hôm qua, của tuần trước - hằng hà sa số những hình ảnh tràn ngập
trí óc gã, lúc ngủ cũng như lúc thức.
Vì thế, trong khi nghe giáo sư Caldwell nói dễ dàng thao thao bất tuyệt,
lời nói của một người thông minh, có học thức, - Martin liên tưởng lời quá
khứ của mình. Gã nhớ lại gã, ngày xưa khi hoàn toàn là một côn đồ anh chị,
đội cái mũ Stetson vành cứng, mặc một cái áo cộc cỡn khuy ngực cài hai
bên, vai đi đung đưa, với một lý tưởng sống ngang tàng tới cái mức mà bọn
cảnh sát cho phép. Gã không ngụy trang nó để lừa dối mình, mà gã cũng
không tìm những lý lẽ để biện hộ cho nó. Đã có một thời trong cuộc đời gã,
gã chỉ là một anh chị tầm thường đứng đầu một bọn côn đồ đã từng làm cho
cảnh sát phải lo lắng, làm cho những người lao động lương thiện phải kinh
hãi. Nhưng lý tưởng của gã đã thay đổi. Trong khi gã đưa mắt nhìn những
người đàn ông đàn bà quần áo sang trọng, ăn uống no nê chung quanh,
trong khi gã hít vào buồng phổi của mình lành không khí thanh nhã, học
