khai thách thức những môn đồ của Spencer viện dẫn ra được một tư tưởng
trong toàn bộ tác phẩm của ông ta, trong toàn bộ tác phẩm của Spencer, con
người đã đóng dấu ấn thiên tài của mình trong mọi lĩnh vực tìm tòi khoa
học, và những tư tưởng hiện đại, người cha của tâm lý học, người đã cách
tân cả khoa sư phạm, để cho ngày nay con em người nông dân lao động
Pháp được học đọc, học viết, học tính theo những nguyên tắc mà ông đã đặt
ra. Thế mà những kẻ tiểu nhân sâu bọ lại làm ố bẩn thanh danh của ông ta
trong khi chúng vẫn dựa vào những ứng dụng chuyên môn của những tư
tưởng của ông ta để kiếm lấy chính khoanh bánh miếng bơ của chúng.
Trong đầu óc chúng có được một chút giá trị ít ỏi nào, phần lớn đếu là nhờ
ông ta. Chắc chắn nếu không có ông ta thì hầu hết những cái gì gọi là đúng
trong cái tri thức học vẹt của chúng đều không thể có được.
Thế mà một người như ông Fairbanks, hiệu trưởng trường đại học
Oxford – một người ở địa vị còn cao hơn ông, ông thẩm phán Blount ạ - đã
nói rằng Spencer sẽ bị hậu thế gạt xuống, coi ông ta chỉ là một nhà thơ, là
một người mơ mộng hơn là một nhà tư tưởng. Bọn chó sủa nhăng, bọn bẻm
mép nói láo, cả lũ chúng nó! Một kẻ trong bọn chúng nói: Nguyên lý cơ
bản không phải hoàn toàn không có một giá trị văn học nào. Có những kẻ
khác lại nói rằng Spencer là một kẻ lao khổ cần cù, hơn là một nhà tư tưởng
độc đáo. Thật là một lũ chó sủa nhăng, một lũ bẻm mép nói láo! Một lũ chó
sủa nhăng, một lũ bẻm mép nói láo!”
Martin ngừng lại đột ngột, không khí im phăng phắc. Mọi người trong
gia đình Ruth vẫn coi ông thẩm phán Blount là một người có quyền lực,
một nhân vật thành đạt, nay họ kinh sợ về những lời nói bốp chát của
Martin. Từ lúc ấy, bữa ăn diễn ra như nhà có đám, ông thẩm phán và ông
Morse chỉ nói chuyện riêng với nhau, những người khác chuyện trò hết sức
rời rạc. Cuối cùng, khi chỉ còn Ruth với Martin, hai người mới tranh cãi
nhau.
“Anh thật không thể nào chịu được,” nàng vừa nói vừa khóc.
Nhưng cơn giận ở Martin vẫn chưa nguôi, gã vẫn lẩm bẩm: “Đồ súc
vật! Đồ súc vật!”
Khi nàng cả quyết rằng gã đã sỉ nhục ông thẩm phán, gã cãi lại:
“Anh nói sự thật với ông ấy mà bảo là sỉ nhục ư?”
