ngoại giao thì căng thẳng, nếu tin đồn về di chiếu loan ra, chẳng những bọn
gây rối lấy đó làm cớ, mà các lân bang cũng vì vậy mà coi khinh. Làm thế
nào cứu gỡ tình hình này? " . Hoàng tử hỏi có thể bỏ đoạn ấy không, nhưng
tự mình không dám . Chúng thần đáp là Hội đồng Phụ Chính đã xin bỏ đoạn
ấy nhưng tiên đế không cho và nay thì không còn có thể thay đổi gì được
nữa. Hoàng tử yêu cầu mọi người suy nghĩ thêm, sao cho khỏi tổn hại đến
việc quốc gia.
Ngày 19 ( ngày tuyên đọc di chiếu) thần Nguyễn Văn Tường cáo bệnh xin
nghỉ. Tiện thần nhiều lần xin cáo vì tuổi già. Thần Tôn Thất Thuyết cho rằng
thần là bậc trưởng lão , không chịu vượt qua để đọc di chiếu . Thế là lễ tuyên
chiếu đã sẵn sàng . Không thể từ nan , Thần phải đọc di chiếu . Song thần
quá đỗi đau thương nên mắt mờ , tai điếc, tâm trí bất định do gần đây có bệnh
. Thần cũng không nhớ rõ mình có sai sót gì không khi đọc. Nay quan Khoa
Đạo hạch tội, thần xin chịu mọi hậu qua.
Sau đó, Trần Tiễn Thành bị giáng hai cấp. Ông bèn xin miễn việc quan, về
quê tỉnh dưỡng.
( Theo Quốc Triều Chính Biên, và Đào Duy Anh: Phụ chính đại thần Trần
Tiễn Thành
NHỮNG NGÀY TÙ TỘI
Sau khi bị truất phế, Thụy Quốc Công bị giam ở Dục Đức đường , nhà học
của Ưng Châu khi chưa làm vua . Tại đây, nhà vua ở trong một phòng kín mít
vừa được cấp tốc xây lên.
Trong khi bị giam, hằng ngày Dục Đức chỉ được một phần cơm như phạm
nhân thường mà người quen ăn ngon chẳng thể nào nuốt được . May nhờ có
một người lính canh gác thương tình chủ cũ , hằng ngày đút vào cho một
nắm cơm và một cái áo cũ thấm nước để vắt ra mà uống . Nhờ vậy Dục Đức
sống cực khổ kéo dài gần được ba tháng ( 22 - 7 - 1883 đến 6 - 10 - 1883 )
Khi bị lộ chuyện, tên lính không tiếp tế cơm nước nữa. Dục Đức bị bỏ đói ,
chết khát trong ngục, sau cơn hấp hối cực kỳ đau đớn, thảm khốc.
NẤM MỒ KỲ LẠ
Sau khi chết vì tuyệt vọng và đói khát trong ngục, thi hài ông vua xấu số này
được gói vào một chiếc chiếu giao cho hai tên lính và một quyền suất đội
