Tôn Thất Bình
Kể Chuyện Các Vua Nguyễn
Hàm Nghi III
ÂM THẦM NHƯ CÁ CHÉP
( Lời tường thuật của cô Blanche, con viên đại tá tư lệnh Alger )
" Vào một buổi chiều, tàu Biên Hòa ( chở vua Hàm Nghi -TTB) cập bến, chờ
làm thủ tục, tôi theo cha ra đón ông Hoàng nhỏ bé ấy. Không hiểu sao tôi
cảm thấy một nổi buồn man mác động lòng trắc ẩn. Dưới bóng chiều chập
chờn, con tàu nhả khói phì phì dường như muốn trút vơi nỗi nhọc nhằn trong
cuộc hành trình. Một bóng đen nho nhỏ tựa vào lan can, đăm đăm nhìn ra
phía chân trời. Người nghĩ gì? Điều chắc chắn là nổi căm hờn người Pháp
chúng tôi đang hừng hực dâng lên như những lớp sóng vô tận đuổi nhau ra
khơi chẳng hay có về đến Tổ Quốc thiêng liêng của Người không?
Nỗi bất bình chiếm lĩnh trí óc tôi. Lòng thương vô hạn con người nhỏ bé ấy
sớm bị nanh vuốt cú diều cuỗm đi xa tổ ấm, xa bầu đàn, xa những người thân
càng làm tôi băn khoăn, thao thức:
- " Ta phải sửa chữa lỗi lầm này! " . Cha tôi chế nhạo tôi đến phát khóc,
nhưng cũng khen tôi có trái tim vàng.
Tôi yêu cầu cha tôi đề đạt với phủ Toàn Quyền cho tôi được trông nom, săn
sóc Người và đã được chấp thuận. Tôi từ bỏ ý định tiếp tục khoa luật: quanh
quẩn bên con chim nhỏ bé của tôi. Buồn thay ! Con chim ấy quên tiếng hót,
âm thầm như cá chép ( muet come une carpe - ngạn ngữ Pháp ), không nói
năng , đòi hỏi gì. Tình trạng ấy kéo dài mấy tháng , tôi xoay xở đủ cách cũng
vô hiệu.
Một buổi nào đó, trăng luồn song cửa. Ôi! Trăng kia mơ màng, ảm đạm làm
sao. Tôi ngồi trước dương cầm. Xin giới thiệu , tôi là một nhạc công tồi,
nhưng lúc ấy tôi cảm thấy cây đàn run run lên, dìu dặt, ai oán. Nỗi buồn lướt
trên phím như tiếng nức nở của con tim, khi vút lên căm hờn sôi sục. Tôi
không nhớ đã chơi bản nhạc nào, điều đó không quan trọng. Đây là khúc
nhạc lòng tôi, tấm lòng vị tha đầy nỗi bất bình và thương cảm.
