KỂ CHUYỆN CÁC VUA NGUYỄN - Trang 79

nhưng cũng khen tôi có trái tim vàng.
Tôi yêu cầu cha tôi đề đạt với phủ Toàn Quyền cho tôi được trông nom, săn
sóc Người và đã được chấp thuận. Tôi từ bỏ ý định tiếp tục khoa luật: quanh
quẩn bên con chim nhỏ bé của tôi. Buồn thay ! Con chim ấy quên tiếng hót,
âm thầm như cá chép ( muet come une carpe - ngạn ngữ Pháp ), không nói
năng , đòi hỏi gì. Tình trạng ấy kéo dài mấy tháng , tôi xoay xở đủ cách cũng
vô hiệu.
Một buổi nào đó, trăng luồn song cửa. Ôi! Trăng kia mơ màng, ảm đạm làm
sao. Tôi ngồi trước dương cầm. Xin giới thiệu , tôi là một nhạc công tồi,
nhưng lúc ấy tôi cảm thấy cây đàn run run lên, dìu dặt, ai oán. Nỗi buồn lướt
trên phím như tiếng nức nở của con tim, khi vút lên căm hờn sôi sục. Tôi
không nhớ đã chơi bản nhạc nào, điều đó không quan trọng. Đây là khúc
nhạc lòng tôi, tấm lòng vị tha đầy nỗi bất bình và thương cảm.
Tiếng đàn dứt , tôi ngoảnh lại thấy Người đứng sau tôi, cặp mắt long lanh.
Tôi hỏi:
- Hoàng tử có ưa không?
Người gật đầu.
- Có thích học đàn không ?
Người lại gật đầu. Tôi sung sướng , hôn người từ đó con cá chép của tôi mở
miệng. Có lẽ đó là hạnh phúc lớn nhất của đời tôi...
Vì sao Người từ bỏ ngai vàng? Nếu Người y thuận theo trở lại ngôi báu thì
người Pháp chúng tôi vui mừng biết chừng nào. Vì Người được toàn dân
sùng bái, toàn thể sĩ phu tôn thờ. Tôi hiểu rằng lòng yêu Tổ Quốc , yêu quê
hương , yêu gia đình, yêu đồng loại cao hơn chiếc ngai vàng nhỏ bé. Tôi yêu
nước Pháp Tổ Quốc tôi, nên rất trọng những người yêu mến Tổ Quốc họ ".
( Theo Những ngày cuối cùng của vua Hàm Nghi- Nguyễn Hải Âu).