những mặt mạnh đó vẫn chưa thể làm cho Việt Nam trở thành một
“nước to” trong tương quan quốc tế.
Tiềm lực kinh tế của một quốc gia đóng vai trò quyết định
đối với nhiều thứ khác: quân sự, khoa học – kỹ thuật, giáo dục, văn
hóa, ngoại giao... Mặt khác, sự phát triển của các lĩnh vực sau trong
nhiều trường hợp cũng là để phát triển kinh tế, làm giàu cho nước,
cho dân. Để trở thành một “nước to”, nước ta và dân ta phải giàu.
Giàu chưa chắc đã là “to” (còn cần mặt tinh thần, văn hóa nữa),
nhưng để “to” được thì điều kiện đầu tiên là phải giàu.
Làm gì để Việt Nam ta trở thành một “nước to”?
Nói thì có vẻ duy tâm, nhưng để cho nước giàu, dân giàu, phải bắt
đầu đột phá từ tư duy, văn hóa và đạo đức. Như người ta nói nhiều
ở
Trung Quốc – phải giải phóng tư duy, hay như ông Chu Dung Cơ
nói: “Nào, từ nay ta hãy nói thật đi!”. Ở các nước văn minh thì cả năm
người ta nói thẳng, nói thật, đến mức phải sinh ra “ngày cá tháng
Tư” để được quyền nói xạo, nói dối mà lương tâm không bị cắn
rứt. Còn ở ta thì nói-không-thật hoặc không-nói-thật gần như trở
thành một nếp sống, một nếp ứng xử, tương đối phổ biến, rồi
từ đó cũng làm-không-thật hoặc không-làm-thật. Có hiện tượng
buồn cười: nhiều bài viết của các cụ về hưu gây xôn xao dư luận,
nhưng khi còn đương chức thì... chẳng thấy các cụ viết như thế,
nói như thế vì lúc đó ngại cấp trên. Cũng rất con người thôi!
Nhiều khi cái-tập-thể to quá, nặng quá, đè bẹp hết cái-cá-nhân,
người ta thấy nói thật chẳng được gì, có khi tai bay vạ gió, mang vạ
vào thân. Do vậy, cần phải có cơ chế thực sự dân chủ và tự do, cơ
chế bảo vệ cho cái-cá-nhân, cái-thiểu-số tích cực. Để trở thành một
ý tưởng, quan điểm tập thể tốt, nó trước hết phải là ý tưởng, quan
điểm của cá nhân ai đó, ban đầu chưa chắc đã dễ nghe và thuyết
