Còn các kiểu dân hư thì chúng ta đều giải thích được hết. Rất
đơn giản và đầy thuyết phục: dân hư bởi tại... quan tham!
Đó là câu nói gần như cửa miệng của rất nhiều người, cho
nhiều hoàn cảnh khác nhau, của bản thân mình hoặc của người khác.
Chúng ta yên tâm rằng, một ngày quan hết tham hoặc hết
quan tham, mọi người sẽ tử tế ngay và nước ta sẽ trở thành thiên
đường về môi trường sống.
Nhưng hãy trung thực với mình đi!
Có bao nhiêu người ngoài 25 tuổi làm điều tốt không vì mục
đích cá nhân của mình, mà đơn giản chỉ vì noi gương người tốt việc
tốt của người ABC nào đó?
Có bao nhiêu người ngoài 25 tuổi làm điều xấu không vì động cơ
cá nhân của mình, mà đơn giản chỉ vì theo gương xấu của người XYZ
nào đó?
Ai chứ nhà tâm lý học nổi tiếng Abraham Maslow thì chắc
không bao giờ chấp nhận cách giải thích vạn năng của người Việt
chúng ta.
Theo Maslow thì mọi người đều hành động theo những nhu cầu
cụ thể của chính bản thân. Mọi hành động của một cá nhân đều có
một (hoặc một số) nhu cầu cá nhân sau nó. Bối cảnh hành động
chỉ tác động, làm thay đổi lợi ích thu được và rủi ro phải chịu của
hành động thôi. Có làm theo gương ai thì cũng là để đáp ứng các nhu
cầu của bản thân người hành động.
Nói cách khác, một người tốt hoặc xấu không phải vì người khác
tốt hoặc xấu, mà vì các lợi ích mà hành động tốt hoặc xấu có thể
mang lại cho chính người đó.
