mặt dựa trên quyết định họ đưa ra. Kẻ cô độc sẽ nhận được một
khoản tiền nhỏ nếu họ quyết định không tham gia vào nhóm và
không tham gia trò chơi hợp tác. Họ có thể giành phần thưởng lớn
hơn nếu tình nguyện tham gia vào nhóm với tư cách người hợp tác,
và được phần thưởng lớn hơn cả nếu tình nguyện tham gia vào
nhóm rồi gian dối trong quá trình hợp tác để trở thành kẻ ngồi
không hưởng lợi. Cái dở chính là nếu có quá nhiều người cùng chọn
trở thành kẻ ngồi không hưởng lợi thì phần thưởng cho cả việc hợp
tác lẫn ngồi không hưởng lợi đều sẽ giảm tới mức họ thà làm kẻ cô
độc còn tốt hơn.
Bạn có thể nhận thấy sự tương đồng với kịch bản kéo-búa-bao ở
chỗ: ngay khi một chiến lược được quá nhiều người tham gia áp
dụng, nó sẽ bị một trong các chiến lược khác đánh bại. Kết quả
chung cuối cùng vẫn thế, cứ như thể các sinh viên này là những chú
thằn lằn hoa vậy, trong đó số lượng người hợp tác, kẻ ngồi không
hưởng lợi hoặc kẻ cô độc luôn dao động quanh một giá trị trung bình
là 1/3 tổng số thành viên. Kẻ ngồi không hưởng lợi có thể lợi dụng
nhóm người hợp tác đông đảo, nhưng khi có quá nhiều kẻ ngồi
không hưởng lợi thì tốt hơn hết họ nên trở thành kẻ cô độc. Tuy
nhiên, khi có quá nhiều kẻ cô độc, số lượng thành viên của nhóm
còn lại sẽ giảm tới mức các cá nhân không còn lợi ích gì khi trở thành
kẻ ngồi không hưởng lợi, cũng giống như từng thành viên trong
một đội kéo co sẽ bị thiệt nhiều hơn được lợi nếu họ cứ ung dung
không gắng hết sức trong khi kết quả còn ở thế cân bằng.
Kết quả nghiên cứu của Milinski cho thấy tại sao họ lại dám
tuyên bố rằng chiến lược tình nguyện có thể “xoa dịu thế lưỡng
nan xã hội”. Lý do là vì “khi kẻ cô độc là nhóm bị giảm số lượng, thì
sự hợp tác sẽ trở lại vì trò chơi lúc này không còn là thế lưỡng nan
cho từng nhóm nhỏ nữa”. Nói cách khác, việc trở thành kẻ ngồi
không hưởng lợi không còn ích lợi gì cả.
