Tôi đã bắt gặp một ví dụ về hiệu ứng nhóm nhỏ khi sống trong
một ngôi làng nhỏ ở Anh. Ngôi nhà của ông cụ hàng xóm bị trộm đột
nhập và lấy đi vài chiếc đồng hồ giá trị. Khi tên trộm đang ba hoa
về chiến công của hắn với bạn bè tại một quán rượu trong làng thì
bạn bè hắn lại khuyên hắn đem trả những chiếc đồng hồ đó cho
ông cụ tội nghiệp kia. Vì đây là một cộng đồng nhỏ, nên ai bị coi là
trộm cắp sẽ chẳng được lợi gì cả.
Tóm lại, “việc tình nguyện (hay chọn cách rút lui) tuy không mang
lại sự hợp tác triệt để, nhưng vẫn có thể giúp ta tránh được tình trạng
trở mặt ở cả hai bên trong nhiều nỗ lực tập thể của con người (bằng
cách giảm bớt đi sự thắng thế của chiến lược trở mặt)”.
Tuy nhiên, rút lui chỉ là một chiến lược thứ ba tiềm năng. Vẫn
còn nhiều phương thức tiếp cận khác để tạo thế cân bằng trong
một tình huống cạnh tranh tay ba. Một trong số đó là “đấu tay
ba”.
Cuộc đấu tay ba
Đấu tay ba cũng tương tự như đấu tay đôi, ngoại trừ việc có đến
ba bên cùng tham gia. Sự hiện diện của bên thứ ba có thể tạo ra những
tình huống lưỡng nan liên quan rất lớn đến nhiều tình huống
khác trong đời thực.
Một trong những thế lưỡng nan đó được minh họa bằng trường
hợp giả định là có ba nhà logic học nam tranh luận với nhau về
những điểm nhỏ trong lý thuyết trò chơi. Cuộc tranh luận trở nên
gay gắt đến mức họ quyết định rằng: vì cả ba đều là đàn ông,
nên họ chỉ có thể giải quyết bất đồng này bằng một cuộc đấu
súng sao cho chỉ còn lại một người sống sót. Tuy nhiên, vì cũng là
những nhà logic học nên họ sẽ phải vạch ra một số nguyên tắc, rồi
đi đến kết luận rằng cách công bằng nhất là để người bắn dở
