mình. Chỉ mới đây thôi, các nỗ lực của chúng ta nhằm giải quyết
mối đe dọa ấm lên toàn cầu cũng bị cản trở bởi chính cái logic
đầy nghịch lý ấy, bởi nhiều quốc gia gây ô nhiễm cho rằng sẽ
chẳng ích gì nếu họ kiểm soát lượng khí thải carbon trong khi các
quốc gia khác vẫn tiếp tục gây ô nhiễm.
Các ngành vật lý học không thể giải quyết những vấn đề như
thế về lâu dài; điều tốt nhất họ hy vọng làm được là cải thiện
chúng trong ngắn hạn. Để có chuyển biến tích cực hơn, chúng ta
phải phát triển được một tầm hiểu biết sâu sắc hơn về chính bản
thân mình. Đây cũng là lý do khiến tôi ngừng hoạt động khoa học
một thời gian để nghiên cứu triết học, với hy vọng tìm ra vài câu trả
lời. Tuy nhiên, thứ tôi tìm thấy lại đưa tôi trở về với khoa học. Tôi
nhanh chóng nhận ra toàn bộ lĩnh vực đạo đức, vốn liên quan tới
những nguyên tắc mà chúng ta nên tuân thủ để xây dựng một xã hội
ổ
n định và công bằng, rốt cuộc lại là những nỗ lực xuyên suốt lịch
sử nhằm tiếp cận các vấn đề tiêu biểu trong Thế lưỡng nan của
người tù, cũng như trong các thế lưỡng nan xã hội khác vốn có
nền tảng logic và toán học. Cá nhân tôi thích đào sâu tìm hiểu toán
học và logic chính quy hơn, nhưng thật may là chúng ta không cần
đến hai yếu tố trên để tìm hiểu xem các vấn đề này xuất phát
từ đâu và tác động đến chúng ta như thế nào.
Bước đột phá lớn trong việc tìm hiểu các tình thế lưỡng nan xã
hội đã xuất hiện vào năm 1949, khi John Nash phát hiện ra tất cả
chúng đều xuất phát từ một cái bẫy logic đơn giản. Hiện nay,
nhiều người đã biết đến Nash nhờ vai nam nhân vật phản diện
trong bộ phim A beautiful mind (Một tâm hồn đẹp); nhưng bộ phim
này hầu như chỉ xoáy sâu vào chứng bệnh tâm thần của ông. Nó
không đả động gì đến phát hiện đã thật sự mang lại giải Nobel cho
ông, hay tầm quan trọng lớn lao của phát hiện đó đối với những
