máy điện ở Nga, nạn đánh bắt cá bừa bãi, gửi thư rác và các lợi ích
phụ từ thẻ tín dụng trong khi chủ thẻ bị mắc kẹt trong cái bẫy tín
dụng. Các bài báo cũng nói về tình trạng cạn kiệt tài nguyên, ô
nhiễm môi trường và hiện tượng ấm lên toàn cầu. Tất cả đều là
những ví dụ cho Bi kịch của cái chung, vốn là hình thái Thế lưỡng
nan của người tù áp dụng với nhiều người, trong đó ảnh hưởng tích
lũy của việc nhiều người cùng gian lận khi hợp tác có thể dẫn đến
kết quả thảm khốc.
Wendy vợ tôi và tôi đã tận mắt chứng kiến một ví dụ thực tế
khi tới thăm Sri Lanka sau thảm họa sóng thần năm 2004. Các
nguồn tài trợ đã được quyên góp để hỗ trợ người dân sống trong các
khu vực bị ảnh hưởng chuyển đi hoặc xây dựng lại nhà cửa bị hư hại.
Nhưng một hướng dẫn viên du lịch địa phương lại cho chúng tôi hay
rằng có một số người thực ra không sinh sống ở những khu vực
này nhưng lại chuyển đến đó để đòi được chia phần lợi ích. Khi họ
làm thế, ta có thể cho rằng mỗi người trong số họ đang lấy đi một
phần nhỏ trong nguồn viện trợ dành cho mỗi người dân thực sự
sống ở đây. Nhìn chung, nó tạo thành bối cảnh cho một Bi kịch của
cái chung: nếu quá nhiều người cùng theo đuổi một chiến lược
giành giật giống nhau, thì sẽ không có đủ tiền xây được một ngôi
nhà đàng hoàng hay dựng lại một ngôi nhà hư hại cho bất kỳ ai.
Ô 3.1 - THẾ LƯỠNG NAN CỦA NGƯỜI TÙ VÀ BI KỊCH
CỦA CÁI CHUNG.
Thế lưỡng nan của người tù nảy sinh khi có sự hiện diện của duy
nhất một điểm cân bằng Nash. Toàn bộ những thế lưỡng nan khác
được đề cập trong chương này đều liên quan đến ít nhất hai điểm
cân bằng Nash. Để dễ hiểu và dễ so sánh các thế lưỡng nan khác
nhau, tôi sẽ miêu tả chúng dưới hình thức là những lợi ích tích cực.
Chẳng hạn, trong Thế lưỡng nan của người tù (mô tả trong chương
1), mức án phạt tối đa là mười năm và lợi ích cho một chiến lược cụ
