hiện thực của các nhà văn nữa. Văn chương Việt Nam ít khi thấy tiếng
cười. Văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20 là giai đoạn mà tiếng cười được cất
lên đa dạng nhất. Sau tiếng cười có thể là tiếng khóc như trong Kép Tư Bền
của Nguyễn Công Hoan. Bất luận, việc phát hiện ra tiếng cười và nghệ
thuật hóa nó là một thành tựu, một bước tiến hóa về mặt nghệ thuật, một
phát hiện mới về mặt nhân sinh.
Hà Nội, IV. 2015
Đoàn Ánh Dương
Chú thích:
[1] Hải Triều, “Kép Tư Bền, một tác phẩm thuộc về cái triều lưu nghệ
thuật vị dân sinh ở nước ta”, Tiểu thuyết thứ Bảy, số 62, ra ngày 3.8.1935.
[2] Về ý kiến của Thiếu Sơn, xin xem “Báo Sống phê bình Kép Tư
Bền”, Sống, số 21, ra ngày 3.7.1935; in lại trong Tiểu thuyết thứ Bảy, số
61, ra ngày 27.7.1935, tức là ngay số liền trước số đăng bài phê bình của
Hải Triều.
[3] Hoài Thanh, “Văn chương là văn chương”, Tràng An, số 48, ra
ngày 13.8.1935.
[4] Hoài Thanh, “Tiếp theo bài: Văn chương là văn chương”, Tràng
An, số 62, ra ngày 1.10.1935.
[5] Các khái niệm trên đây là của nhà xã hội học người Pháp Pierre
Bourdieu.
[6] Hải Triều, “Nghệ thuật và sự sinh hoạt xã hội”, Tin Văn, số 6, ra
ngày 1.9.1935.
HẾT
