KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 137

Hennecart tới Oudong. Y sỹ nầy có thể nói và hiểu tiếng Miên từ khi ông ta
công tác ở tỉnh Tây Ninh. Vua Cao Miên được chữa khỏi bệnh rất nhanh tỏ
rõ thiện cảm lớn lao với viên y sỹ và luôn cả với nước Pháp.
Ít lâu sau, La Grandière liền cử phó hạm trưởng Doudart de Lagrée đi theo
pháo thuyền Gia Định với 28 binh sĩ sang Cao Miên để thi hành nhiệm
chức đại diện cho người Pháp ở bên đó. De Lagrée đến Cao Miên vào đầu
năm 1863 và mặc dù bị người Xiêm ở đó cản trở gây hiềm khích chia rẽ
nhưng De Lagrée vẫn chiếm được lòng tin của quốc vương Norodom. Từ
ngày 18 tháng 6 d.l năm 1863, De Lagrée đã gởi báo cáo về cho La
Grandière rằng nhà vua (Cao Miên) đang ở tmột vị thế rất thuận lợi nhưng
không thể để vị vua nầy bị chi phối bởi một ảnh hưởng nào khác; một khi
ông vua nầy đã ban phát một điều gì thì cần phải nhận ngay và không nên
bàn bạc gì tới điều đó nữa.
Sau khi đoàn sứ Phan Thanh Giản khởi hành sang Pháp, la Grandière liền
đến Oudong vào ngày 9 tháng 8 d.l năm 1863 và được Norodom tiếp đón
hết sức long trọng. Giáo sĩ giám mục Miche đóng vai trò thông ngôn và đi
đến kết quả là một hiệp định được ký kết vào ngày 11 tháng 8 d.l năm 1863
đặt nước Cao Miên (Cambodge) dưới sự đô hộ của Pháp và một địa điểm
hải quan trong lãnh vục tỉnh Pnom-Penh được giao nhượng cho người Pháp
để làm bến nhà kho và đồn trú quân sự.
Sau khi ký kết hiệp định bảo hộ Cambodge xong, la Grandière yên tâm trở
về Sài Gòn nhưng Norodom thì lại gặp nhiều rắc rối do chính quyền bảo hộ
cũ của người Xiêm (Thái Lan) do Phnea-Rat cai trị ở Oudong gây ra.
Mặt khác, triều đình nước Xiêm cũng tìm cách ngăn chận việc hoàng đế
Pháp Napoléon III phê chuẩn định ước bảo hộ Cambodge, hứa sẽ giao hoàn
ấn tín của vương triều nước Cambodge và yểm trợ cho Norodom làm lễ
đăng quang lên ngôi vua ở Oudong. De Lagrée báo cáo tự sự về Sài Gòn.
La Grandière liền phái thêm một pháo hạm sang Cambodge để cảnh cáo sự
can dự của người Xiêm vào nội tình của Cambodge. Tuy nhiên, Phnea-Rat
vẫn tiếp tục dùng mọi thủ đoạn để cho Norodom mất lòng tin vào người
Pháp. Nhân chuyện các thủy binh Pháp sai rượu xong vào cung đình chọc
ghẹo các công chúa khiến cho Norodom nổi giận, Phnea-Rat liền lợi dụng