NQS
Khảo Luận Về Ông Phan Thanh Giản
Chương 23
<
Ý định của nước Pháp là duy trì đất đai chiếm được của mình, thiết lập tại
vùng Nam Kỳ một chế độ thuộc địa và mang tới nơi đó những lợi ích văn
minh âu châu.
Nước Cao Miên luôn luôn có một mối liên hệ thân hữu với nước Pháp từ
trước đến nay. Chúng tôi ước mong rằng những mối liên hệ của hai nước,
càng lúc càng trở nên thường xuyên, sẽ trở thành thân thiện hơn.
Nhân danh là tư lệnh hải, lục quân ở Nam Kỳ và là người đại diện cho nước
Pháp, chúng tôi đến để khẳng định với hoàng thượng về những ý định tốt
đẹp nhất của chúng tôi với vương quốc Cao Miên mà cũng là để đáp lại
mối hòa bình thân hữu đã có từ trước mà tiên vương thân phụ của ngài đã
thực hiện qua sự đại diện các vị sứ thần của quý quốc ở Sài Gòn gởi đến
hoàng đế nước Pháp của chúng tôi.
Chúng tôi hân hạnh thông báo đến hoàng thượng là không bao lâu nữa,
đoàn quân lực của chúng tôi sẽ tiến chiếm Mỹ Tho là cứ điểm cuối cùng
của người An Nam tiến sang Cao Miên.
Vị thuyền trưởng tàu chiến hoàng gia, chiến hạm Norzagaray, có thể đến
diện kiến hoàng thượng nếu cần (sic!) (nếu ông ta muốn như thế).
Khải bẩm hoàng thượng . . .>>
Đường hướng tiến gần với vương triều Cao Miên đã gặt hái được kết quả
toàn diện. Vua Norodom đã đáp ứng lại bằng cách gởi qua biếu tặng và sai
một đoàn sứ gồm 80 người.
*
Vào tháng 4 d.l năm 1861, em trai thứ 3 của Norodom là Si-Vattha gây loạn
cướp ngôi khiến Norodom phải chạy trốn sang nước Xiêm La (Thái Lan).
Người dân Cao Miên vào lúc nầy, thừa dịp quan binh của triều đình nước
Đại Nam đang khốn đốn bận rộn đối phó với đoàn quân xâm lược Âu
