KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 192

cho ông thích thú. Theo lệnh của đề đốc Charner, ông tham dự chiến dịch
đánh chiếm thành Bắc Kinh và cung điện Mùa Hạ của Trung Quốc do liên
quân viễn chinh Anh-Pháp chủ động.
Cuộc Thám hiểm dòng sông Mê-kong lần thư nhất
Năm 1863, ông được chọn nhận vào cơ quan Thanh Tra Bản Xứ Sự Vụ.
Ông được bổ nhiệm vào chứ vụ Thị trưởng thành phố Chớ Lớn, một thành
phố tiếp cận với Sài Gòn. Ông đã say mê khi tiếp xúc với người Trung Hoa
và hiểu biết được về nền văn hóa phong phú của người họ và chính vào thời
điểm nầy ông đã phát hành 2 tác phẩm tham khảo của ông "Xứ Nam Kỳ"
và "Chính Sách Thuộc Địa ở Nam Kỳ" và ý nghĩ thám hiểm dòng sông Mê-
Kong hoang dã chưa từng được ai biết tới đã được tác giả đề cặp trong hai
tác phẩm đó.
Ý nghĩ về một cuộc thám hiểm như thế đã trở thành thực tế, đoàn thám
hiểm dưới quyền chỉ huy của thiếu tá hải quân Doudart de Lagrée đã khởi
hành từ Sài Gòn vào ngày 5 tháng 6 năm 1866; trong đoàn thám hiểm nầy
Francis Garnier là chỉ huy phó. Đoàn thám hiểm có 3 mục tiêu nghiên cứu:
khoa học, Chính trị và ngoại giao. Tháng 11 năm 1867, vì một cuộc nổi
loạn địa phương khiến cho Francis Garnier phải tránh xa vùng sông Mê-
Kong với một nhóm nhỏ của đoàn thám hiểm, còn Doudart de Lagrée đang
bị nhiễm bệnh thì phải bỏ lại phía sau. F.Garnier thám hiểm không biết mệt
mỏi cả vùng. Khi quay trở lại thì ông hay tin rằng người thượng cấp của
ông đã chết và ông trở thành đoàn trưởng chỉ huy đoàn thám hiểm thám sát
cả một vùng thung lũng sông Dương Tử (hay Thanh Giang) rồi lại xuôi
dòng đến vùng Thượng Hải trước khi trở về Sài Gòn vào ngày 29 tháng 6
năm 1968.
Theo quy định về cuộc thám hiểm nầy thì O6ng phải trở về Pháp và được
bổ nhiệm đến "căn cứ tồn trữ các bản đồ địa dư và bản vẽ hàng hải " để
soạn thảo bản phúc trình về chiến dịch thám hiểm của ông ở Nam Kỳ. Ông
trở thành một hội viên của Hội Địa Dư và ông đã tuyên xưng với hội nầy về
sự hy sinh của người thượng cấp của ông như sau: "Cuộc thám hiểm dòng
sông Mê-Kong mà thiếu tá de Lagrée đã thấu suốt một cách tường tận và dã
thực hiện được một các vẹn toàn luôn luôn vẫn là phần công trạng của