KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 81

rồi sau đó mới luồn vải để lau cho sạch ống điếu và miếng vải nầy được
dùng để lau tới lau lui cho đến khi nó ra màu nâu đậm thì đem ra bán cho
dân nghèo nghiện hút trên các lề đường. Miếng vải lau nhựa khói thuốc á
phiện được người bán xếp gói cất rất cẩn thận để khỏi bay hết mùi . Khi có
dân ghiền tới hỏi mua thì mới mở gói ra lấy miếng vải rồi cắt một miếng
nhỏ hình chữ nhựt khoảng 6mm x 3mm giao cho người mua. Nơi bán có
sẵn bình trà nóng miễn phí, người mua rót nước trà nóng vào tách rồi bỏ
miếng vải nhỏ vào, đợi chừng một phút cho chất nhựa khói màu nâu từ
miếng vải hòa tan vào nước rồi mới bưng lên uống từng ngụm nhỏ thật
chậm, mắt lim dim, người đờ đẫn như đang sai thuốc. Khi tách nước ghiền
đã cạn, miếng vải nhỏ lại được người ghiền đưa vào miệng nhay ngấu
nghiến để chắc mót cho hết chất nhựa còn sót lại trong miếng vải nhỏ. Có
những dân ghiền còn nhỏ tuổi táo bạo hơn thì dùng một cái muỗm lớn để
nấu miếng vải nhựa trên một cây đèn cầy rồi hút vào ống tiêm thuốc, tự
mình mằn mò tìm gân máu trên tay, trên chân mình để chích. Thảm nạn
chết chóc vì chích nhựa khói á phiện được báo chí hồi đó đăng tải thường
xuyên.
*
Vào tháng 7 và tháng 8 dl năm 1861, chính quyền xâm lược Pháp cho mở
các sòng đánh bạc. Tháng 4 và tháng 7 dl 1862 người Pháp cho phép mở
hảng nấu cất rượu mùi. Nhưng sau đó cho phép đóng thuế môn bài để tư
nhân tự do nấu cất rượu khiến tình trạng rượu lậu thuế lan tràn khắp nơi.
Tháng 3 dl năm 1861, Charner ra lệnh thành lập 4 trung đội lính tập người
địa phương. Tháng 2 dl năm 1862, Bonard nâng số lính tập dịa phương lên
đến 3 tiểu đoàn, để phối trí cho các tỉnh do quân Pháp chiếm đóng, mỗi tỉnh
một tiểu đoàn. Các tiểu đoàn lính tập nầy cũng có nhiệm vụ giống như các
đơn vị binh lính chính quy của đoàn quân xâm lược Pháp. Đội kỵ binh Nam
Kỳ được thành lập ngày 7 tháng 2 dl năm 1862. Đội binh tình nguyện
(partisans) được thành lập ngày 19 tháng 2 dl năm 1862.
*
Nhâm Tuất, Tự Đức thứ 15 tháng 7 âl (1862), một giám mục đạo gia tô của
nước Y Pha Nho tên là Lặc Đức cùng với 3 giáo sĩ khác xin triều đình được