0 USD × 0,20 = 3.200 USD). Tất nhiêu điều này không phải là không có lý. Trên
hết, “một con chim trong tay đáng giá bằng hai con trong bụi rậm.” Tuy nhiên, hãy
nhìn vào những gì đã xảy ra với triển vọng tiếp theo, cũng được đề nghị với cùng
nhóm người này.
Họ lại có một sự lựa chọn khác: hoặc đánh cược với 80% rủi ro mất 4.000 USD và
20% cơ hội không mất gì cả, hoặc đặt cược với 100% rủi ro mất đi 3.000 USD. Đa
số mọi người lại đã chọn cách đầu tiên, mặc dù kỳ vọng toán học của thiệt hại cao
hơn (-4.000USD × 0,80 – 0USD × 0,20 = -3.200USD). Rõ ràng là họ muốn có cơ
hội để ngăn chặn toàn bộ thiệt hại, mặc dù có thể chỉ có xác suất 20%.
Các thí nghiệm tương tự đã được tiến hành trên khắp thế giới với các kết quả như
nhau và hiện nay nó được củng cố rằng mọi người và các nhà đầu tư, chịu ảnh
hưởng của tâm lý sợ thua lỗ , nghĩ rằng hình phạt tinh thần từ một thiệt hại đã cho
luôn lớn hơn phần thưởng tinh thần có được từ lợi ích có quy mô tương tự. Một số
nghiên cứu đã tính toán rằng sự bù đắp phần thưởng/hình phạt tinh thần chỉ ngang
nhau khi lợi nhuận tài chính gấp ba lần thiệt hại.
Thoạt nhìn, tâm lý sợ thua lỗ không giúp ích gì trong việc giải thích cho các bong
bóng. Trên thực tế là còn ngược lại. Nếu mọi người lo ngại bị thiệt hại, vậy tại sao
họ lại mua cổ phiếu, nhà ở hoặc tài sản khác khi giá đang cao? Tuy nhiên, những gì
xảy ra trong suốt thời kỳ bong bóng là mọi người bắt đầu tin rằng thiệt hại không thể
xảy ra. Họ tin tưởng vào các ý nghĩ như cổ phiếu luôn luôn tốt trong dài hạn hay giá
nhà không bao giờ giảm. Và vì thế cảm giác thông thường đối với tâm lý không
thích bị thiệt hại, giúp giữ giá cổ phiếu và nhà ở trong mức bình thường, cũng không
có.
Lý thuyết tiềm năng đã nhận thấy một vài lĩnh vực khác mà trong đó người dân có
vẻ không hành xử một cách lý trí. Ví dụ như tính toán hoặc cấu trúc về mặt tinh thần
(mental accounting/framing) là xu hướng của các cá nhân sắp xếp thế giới của họ
thành các tài khoản ảo (mental account) riêng biệt. Do đó họ có thể vay với lãi suất
cao để mua xe hơi trong khi tiết kiệm cho tương lai với lãi suất thấp hơn. Tất nhiên
chúng tôi không phủ nhận rằng có thể có nhiều lý do mang tính thanh khoản giải
thích việc đi vay, ngay cả khi họ có tiền tiết kiệm. Tuy nhiên nó có thể dẫn đến các
quyết định không hợp lý.
Một khía cạnh quan trọng của việc phân khúc về mặt tinh thần nói trên là mọi
người thường xuyên xem các khoản lợi nhuận gần đây là “tiền để chơi”. Họ cảm
thấy hạnh phúc khi tái đầu tư, kể cả vào các lĩnh vực có rủi ro cao, vì họ vẫn chưa
