Quan bên đoán rằng: trong hai ông cống này tất có một người do chuột hóa
ra. Mới mời một thầy phù thủy nổi tiếng đến. Thầy bắt một tay quyết "linh
miêu", lại dọc một đường chú "bổ thử". Lập tức ông cống giả cùng đứa con
gái tự nhiên biến thành chuột, vỡ mặt ra mà chết. Vụ rắc rối của nhà ấy nhờ
thế được tỏ rõ. Ngày nay, người ta gọi chuột là "ông cống"chính là vì thế
[2] .
Người Nghệ-an còn có một truyện khác kể rằng:
Có một con chuột ở trên núi, sống lâu năm thành yêu, thường hiện hình làm
người, đi hiếp đàn bà. Trong làng có người học trò đi thi chưa về. Chuột
bèn hóa thành anh học trò, mặt mũi, quần áo, lời ăn tiếng nói y hệt. Được
năm ngày anh học trò thật trở về, ban đêm gọi cổng. Vợ anh ở trong nói
vọng ra: "Chồng ta đi thi không đỗ đã về đây rồi, không biết ai gọi gì ngoài
ấy?". Anh học trò phá cổng vào. Anh học học trò giả cũng mắng. - "Tao đã
về đây rồi không biết đứa nào dám mạo nhận". Hai bên đánh nhau. Việc
đưa lên quan. Nhờ có một pháp sư cao tay lập đàn cáo với Trời. Trời cho
một con "kim miêu" xuống, bắt yêu chuột hiện nguyên hình [3] .
Cả mấy truyện đều cùng một chủ đề, cùng một con vật dưới dạng thần kỳ
hóa làm hình tượng, và khá gần gũi với một truyện cổ tích của Trung-quốc
Năm con chuột làm náo loạn Đông Kinh, Bao Công bắt yêu (Ngũ thử náo
Đông Kinh, Bao Công thu yêu truyện). Xem Khảo dị truyện số 140, tập IV.
Về những truyện có đề tài xử án trong đó có con ma biến thành hình dạng
người (chồng hoặc vợ) để ăn nằm với người, các dân tộc gần ta cũng có.
Truyện của người Khơ-me (Khmer) Thỏ làm quan tòa lừa ma:
Một anh chàng vừa mới lấy vợ thì bị quan bắt đi lính theo vua đánh giặc.
