KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH - Trang 1435

khỏe, lại quen người, ông cai tổng đổi buồn làm vui "Đây là trời xui đất
khiến đưa dế cho mình để thay cho con hôm nọ đây!". Ông quên ngay mọi
việc xảy ra và bỏ ý định tự tử, bèn đem dế bỏ vào lồng để mai mang tiến
vua cho kịp ngày hội.
Khi dế của ông cai tổng Đại-mão đưa vào cung, vua chưa thấy có con nào
bé người mà khỏe đến thế. Vua cho nó đấu thử với các con dế khác, thì
không một con nào dám đương đầu. Tất cả những con dế nổi tiếng ở kinh
đô đều đại bại. Vua rất đẹp lòng về con dế vô địch, vội xuống chỉ ban cho
người tiến dế phẩm hàm và hạ lệnh tha thuế cho tổng Đại-mão trong ba
năm để thưởng công phu kiếm được dế tốt. Vua sai đưa con dế quý bỏ vào
trong một cái lồng bằng vàng và sai mấy viên quan nội giám hết sức chăm
chút. Mấy ngày sau, giữa ngày hội lớn, vua ra lệnh đưa con dế mới ra chọi
với dế quan tổng đốc ba trấn miền Nam mới về dự hội. Đấu được ba hiệp,
con dế mới đã cặp cho con dế quan tổng đốc gãy càng. Nhà vua chưa lần
nào được sảng khoái như thế. Nhưng khi viên nội giám sắp bắt dế bỏ vào
lồng thì bỗng dưng dế xòe cánh bay vút lên trời, và chỉ một chốc đã biến
mất trước những con mắt ngơ ngác của đám vua quan.
Dế cứ lần theo đường cũ bay trở về hang của đạo sĩ. Trông thấy đạo sĩ, dế
đậu ngay vào áo. Đạo sĩ bắt dế vào tay, đọc lên một câu thần chú. Tự nhiên
dế lại lớn dần, lớn dần lên, và chỉ trong chớp mắt trở lại biến thành đứa con
ông cai tổng. Đạo sĩ vỗ vào vai bảo:
- Thôi con trở về kẻo bố mẹ con mong!
Thằng bé lại tìm đường ra khỏi rừng rồi trở về nhà. Trông thấy con, hai vợ
chồng ông cai tổng khôn xiết mừng rỡ[1].

KHẢO DỊ

Một bài vè sưu tầm ở miền Bắc nhắc đến truyện trên nhưng kết thúc câu
chuyện thì không giống:
Nhà Lê, niên hiệu Chính Hòa,
Bốn phương phẳng lặng, âu ca thái bình.
Thôn quê cho chí thị thành,