bạn đọc vẫn muốn yêu cầu tác giả trong những lần tái bản sau, nâng cao
hơn nữa số lượng dị bản ở trong nước, để không những phù hợp với tên bộ
sách là Kho tàng truyện cổ tích Việt-nam mà chủ yếu đáp ứng một yêu cầu
khoa học thực tiễn cấp thiết của giới nghiên cứu, và của đông đảo công
chúng. Đó là vấn đề: tính dị bản của cổ tích Việt-nam, cho đến nay vẫn
chưa được đặt thành vấn đề nghiên cứu một cách thật hệ thống. Có nhiều
nhà cổ tích học đã sưu tập được hàng trăm dị bản và một cốt truyện ở nhiều
nước khác nhau, nhiều dân tộc khác nhau, như Ê-ma-nuy-en Cô-xcanh
(Emmanuel Cosquin) với cốt truyện "cô gái bị bắt được cứu thoát và những
nhân vật có tài lạ", hoặc như Đinh Gia Khánh với loạt truyện Tấm Cám...
Song đó là vấn đề đặt ra cho loại sách khảo cứu chuyên đề. Còn đối với
sách "kho tàng" cổ tích của một dân tộc, như Kho tàng truyện cổ tích Việt-
nam thì thiết tưởng yêu cầu đầu tiên là làm nổi bật các dị bản của các địa
phương trên địa bàn Việt-nam (đó là sự vận động nội tại của loại hình này,
qua các mối giao lưu văn hóa trong lịch sử), rồi sau mới tính đến các dị bản
của thế giới.
Cách sắp xếp ở phần Khảo dị cũng có những phần chưa được nhất quán.
Phải chăng nên có những khảo dị rành rọt về từng loại: khảo dị truyện cùng
chủ đề, khảo dị truyện cùng loại kết cấu, khảo dị truyện có mô-típ, hình
tượng giống nhau... Làm như thế chắc sẽ mất công nhiều hơn (mà bộ sách
này tác giả đã bỏ ra bao nhiêu là tâm huyết), và cũng chiếm nhiều trang hơn
(trong khi sách cũng đã rất dày), nhưng nêu lên như trên chứ không nhất
thiết truyện nào cũng phải có đủ cả các phần khảo dị như đã nói. Ví dụ: ở
truyện Sự tích con khỉ có lẽ nên khảo dị trước hết những truyện cùng mô-
típ người hóa khỉ, rồi Khảo dị đến những truyện cùng kết cấu hai người tốt
và xấu và mỗi người chịu kết quả báo ứng tương xứng với tính nết của họ"
như truyện chính; sau đó mới mở rộng đến truyện cùng kết cấu "một cặp
chị em tốt và xấu và mỗi người chịu kết quả báo ứng tương xứng với tính
tiết của họ". Như vậy, trình tự của khảo dị sẽ mạch lạc, và người đọc để
nghiên cứu cũng dễ nắm được các dẫn liệu của công trình. Mặt khác, qua
phần Khảo dị mà tác giả trình bày, cũng có thể nghĩ rằng, có một số truyện
