lấy hết tài sản, chỉ cho em một đòn xóc và một cái rựa. Em đi đốn củi ngủ ở
gốc cây đa ven rừng. Một hôm nằm chiêm bao thấy mình trèo lên bó củi, tự
nhiên bó củi chạy thẳng xuống chợ. Tỉnh dậy anh làm thử, quả đúng. Từ
đấy anh được nhiều tiền. Một hôm bị bọn cướp đón lấy hết tiền và đánh
đau, anh cố lê về gốc đa. Nửa đường không đi nổi, nằm lại gốc sung, có
đàn khỉ tới ăn sung tưởng là người chết, bèn bảo nhau: "Hò rì hò rạc, chôn
vào hầm bạc, đừng chôn hầm vàng!" - "Hầm bạc gần gốc sung sợ bay mùi
thối, thôi chôn hầm vàng!". Đến hầm vàng chúng đặt anh xuống, đi hái
sung. Anh cởi khố bọc mang về, trở nên giàu có. A-ly mời anh tới chơi, anh
bảo phải có "gấm lót đàng, vàng lót ngõ" mới đến. A-ly cũng chiều làm
theo. Mời anh ăn xong còn tặng vàng mang về.
A-Lan biết chuyện của em, bèn quấn nhiều khố đến gốc sung nằm giả chết.
Nghe đàn khỉ hát: - "Hò rì hò rạc, chôn vào hầm bạc đừng chôn hầm vàng",
hắn vùng la lên: - "Hãy chôn vào hầm vàng!". Chúng sợ ném hắn xuống
ghềnh chết nhăn răng.
2. Có hai anh em A-rinh và A-tang. Anh thì tham và lười còn em vốn chăm
chỉ. Một hôm A-tang đi đến một làng khỉ giàu có. Vốn biết ăn thức ăn của
khỉ thì nổ ruột chết, nên anh đề phòng. Anh giả tảng ăn uống no say, tối lại
cho nổ ống tre giả vờ chết, lại buộc ruột lợn giả làm nổ ruột. Khỉ đưa đến
nơi làm phép cho sống, có bà già vú dài cho bú. A-tang vẫn nằm im. Chúng
nó khiêng để lên ngọn cây, hát, lại đưa xuống thuyền xung quanh chất áo
quần, chiêng ché, gạo bắp, lợn gà... Thuyền trôi qua chín khe mười suối,
cuối cùng về đến nhà trở nên sung sướng.
A-rinh cũng lần mò đến làng khỉ giả vờ chết. Bà vú dài cho bú nhưng vì
sữa hôi, hắn phun phì phì. Đàn khỉ móc ruột hắn kéo ra hai sải. Đau quá,
hắn vắt ruột lên vai cắm đầu chạy. Khi về đến nhà, hắn bỏ ruột vào chảo
mong co lại. Mùi khét xông lên, hắn ngã vào chảo chết hóa thành con "đơ-
reng hanh" có miếng da đen trên lưng [8] . (16)
