3. Truyện Thái Lan Con cá vàng cũng gần gũi với truyện Miến-điện. Người
mẹ ở đây chính là con cá vàng.
Một người đánh cá có hai vợ và ba con gái. U-ay là con vợ cả. Ai và Le là
con vợ lẽ. Một hôm, chồng cùng vợ đi đánh cá. Kéo mãi lưới chỉ được con
cá nhỏ. Vứt đi, cũng lại con cá đó mắc lưới. Vợ xin đưa về cho con. Chồng
ghét vợ sẵn, cho là vợ xấu vía nên hôm nay không được gì, toan đánh thì vợ
ngã xuống nước chết. Bố về, U-ay nghe nói mẹ chết thì khóc lóc. Từ đấy cô
thường bị bố và dì ghẻ hành hạ.
Một hôm cô ra bờ sông ngồi khóc mẹ thì một con cá vàng nhỏ bơi lại tự
nhận là mẹ. U-ay mang cá về nuôi ở giếng. Việc cũng xảy ra như truyện
của ta: Ai biết chuyện, mách mẹ, mẹ bảo U-ay mai đi chăn bò đồng xa, rồi
cũng bắt cá làm thịt ăn, xương xẩu vứt cho chó mèo ăn sạch. Khi U-ay về
thì một con vịt mách mọi chuyện và đưa cho cô một chiếc vảy cá còn sót
lại. Đem chôn ở rừng, vảy mọc lên hai cây ma-khua. Mụ dì hay chuyện, lại
chặt lấy quả ăn, vứt hột. Vịt nhặt đưa cho U-ay. Đem gieo vào rừng sâu
mọc lên hai cây bồ đề, một cây lá vàng, một cây lá bạc.
Vua đi săn thấy cây quý, cho người hỏi, mới hay là do U-ay trồng bèn lấy
nàng làm vợ. Vua cho voi nhổ cây đưa về trồng như không nổi, chỉ có U-ay
đến gần cúi lạy thì nhổ được ngay. Ở đây cũng có tình tiết mụ dì ghẻ nhắn
U-ay về thăm bố ốm, cô bị thụt sàn rơi vào nồi nước sôi do mụ bẫy, chết.
Ai cũng mặc áo quần giả làm U-ay vào cung, Còn U-ay biến thành chim
chào mào. Gặp vua, chim nói vào tai, trách vua say vợ mới quên cây bồ đề
đã héo chết, rồi kể vua nghe mọi chuyện. Vua làm lồng vàng cho chim ở.
Nhưng một hôm vua đi vắng, ở nhà Ai bắt chim làm thịt, ở đây chim giả vờ
chết thoát được lọt vào hang một con chuột nhờ chuột đưa ra khỏi cung
vua. Cuộc hành trình vất vả vì gặp con rắn toan ăn thịt, nhưng rồi cũng
thoát nạn chạy được vào nhà một pháp sư. Nhờ phép của pháp sư, chim lại
