Mô-típ dì ghẻ đánh tráo con mình thay con chồng làm vợ vua (hay hoàng
tử) cũng được sử dụng phổ biến trong một loạt truyện cổ khác với dạng
truyện Tấm Cám. Dẫn ra sau đây một số truyện tiêu biểu:
Truyện Pháp Cô Ma-ri ở túp lều trong rừng:
Một người đàn bà có hai con gái: cô chị ở tỉnh còn cô em ở với mẹ trong
rừng. Một hôm cô em đang kéo sợi, một ông vua đi săn ghé vào thấy cô
đẹp muốn lấy làm vợ, nhưng mẹ cô ghét cô, chỉ muốn giới thiệu cô chị.
Mặc dầu vậy, đám cưới vẫn cử hành. Ít lâu sau nhà vua đi đánh giặc. Hoàng
hậu về chơi với chị, bị chị ghen tức nhảy xổ vào móc mắt, bẻ răng, cắt chân
tay rồi bỏ vào rừng. Vì có khổ người giống em, nên cô chị đóng giả hoàng
hậu vào cung. Hoàng hậu thật gặp một ông già được ông giúp cho ba điều
ước tùy mình lựa chọn. - "Tôi chỉ ước được lành mắt, răng, tay và nếu được
ước nữa thì cả chân", hoàng hậu nói. Ông già bảo một đứa trẻ mang một cái
xa kéo sợi bằng vàng đến lâu đài của mẹ con hoàng hậu giả đổi lấy hai con
mắt. Hoàng hậu giả trông thấy vật quý, hỏi mẹ, mẹ chỉ cho cặp mắt trong
một cái hộp. Đưa về, ông già làm cho mắt hoàng hậu sáng trở lại. Ông lại
lần lượt đưa những vật khác để đổi lấy răng, hai tay và hai chân, cuối cùng
hoàng hậu hoàn toàn lành lặn như xưa. Ông già chỉ đường cho nàng ra khỏi
rừng, rồi biến mất. Vua trở về thấy hoàng hậu giả hình dung đổi khác,
tưởng vì vắng mình nàng buồn nên mới như vậy. Hoàng hậu giả đưa những
thứ đổi được ra khoe với vua. Bỗng ông già nọ xuất hiện, được vua đón vào
cung tiếp đãi. Vua hỏi thăm ông thấy gì ở dọc đường. - "Tâu bệ hạ tôi có
gặp một người bị móc mắt, bẻ răng và bị chặt chân tay. Chị của bà ấy đối
với em như thế đấy! Tôi đã nhờ một em bé đem các vật quý đổi lấy mắt,
răng, tay, chân về cho bà ấy. Nếu bệ hạ muốn cứ đến chỗ nọ sẽ gặp". Nhận
ra vợ cũ vua đem về lâu đài, rồi ra lệnh cho xiềng mẹ và chị vợ quẳng cho
thú dữ.
