Dân tộc Mèo ở Việt-bắc có truyện Người em tài giỏi là một dị bản của các
truyện trên nhưng đã kết hợp với một vài mô- tip khác, ví dụ mâu thuẫn
giữa anh và em giống truyện Run và Rai (Khảo dị truyện số 13, tập I),
v.v... Sơ lược như sau:
Một người anh đối xử với em ruột còn bé quá tệ, thậm chí em phải ăn rận
trừ bữa. Một hôm bắt được con rận lớn bằng hộp thuốc, em dùng nó đánh
cuộc với những người mà em gặp, luôn luôn thắng lợi, nhờ vậy mà được
nuôi sống qua ngày. Nhưng một hôm, một người đục cối xay đã đánh chết
con rận, em bắt hắn phải đền một con cáo ở núi đá đen. Nhờ có cáo, em lại
được người ta cho ăn, cho tiền, vì con cáo này biết hát. Thấy em mình làm
ra tiền, người anh bèn bắt lấy con cáo; gặp ai hắn cũng đánh cuộc rằng nếu
cáo nói được tiếng người thì đối phương mất tiền, nếu không biết nói thì
mình ăn phân. Nhưng khi giục cáo hát thì nó đứng im. Thua cuộc, người
anh tức mình giết con cáo. Chỗ cáo bị giết mọc lên một cây hai cành: một
cành làm rơi tiền, một cành rơi thịt. Người anh lại đến chiếm lấy cây quý,
nhưng cây chỉ làm rơi phân và nước đái lên đầu. Hắn chặt cây. Người em
mang một khúc về đẽo thành máng lợn ăn. Lợn ăn ở máng ấy béo phổng
lên trông thấy, nhưng khi máng vào tay người anh thì lợn lại gầy rạc. Hắn
bổ máng làm củi đun. Em nhặt một mảnh về làm lược, càng chải đầu tóc
càng dài mượt, còn khi lược vào tay người anh thì chải đến đâu tóc rụng
đến đấy. Đến lượt lược bị ném vào lửa, người nhặt một mảnh sót về vót làm
lưỡi câu, hễ câu là được cá, bán nhiều tiền. Người anh câu được toàn rắn.
Người em đi tìm lưỡi câu do rắn tha đi. Đến đây truyện mới xích gần với
truyện của ta: Dọc đường bắt được một con cua, anh toan nướng ăn. Cua
xin tha vì mình còn đàn con bé dại. Anh nghe lời thả ra. Lại tiếp tục đi và
cứu được một con ruồi bị vướng mạng nhện, rồi một con chuột bị ngã. Sau
đó gặp hai cô gái khóc sưng mắt nói bố mình bị tai nạn sắp chết. Anh bảo
hai cô gái dẫn mình đi sẽ cứu cho. Họ rẽ nước đưa đến cung Long vương.
Long vương hứa sẽ gả con gái nếu chữa lành bệnh cho mình. Thấy tai nạn
