Bao Công gọi tới hỏi riêng. Anh kể lại mọi việc. Bao Công hỏi: - "Thế
trong trường lúc ấy có ai có tính hay đùa cợt không?". Anh nói đến một
người. Bao Công sai lính bắt hắn đến. Hắn chối nhưng bị tra tấn, chịu
không nổi, đành phải nhận tội. Bèn bị xử tử.
[26] F. T. C. Werner. A dictionaly of Chinese Mythology, Shanghai, 1932.
[27] Chương "Vật 1oại", trong bản dịch của Nguyễn Lợi và Nguyễn Đổng
Chi, Nhà xuất bản Tân Việt, Hà-nội, 1944.
[28] Viết về trống đống cổ, dẫn trong một bài giới thiệu sách đăng ở
BEFEO, số 2 (1902).
[29] Trong một bài giới thiệu sách đăng ở BEFEO số 2 (1902), tr. 218.
Sách Chân-lạp phong thổ ký
眞 臘 風 土 記 do Chu Đạt Quan 周 達 觀
viết trước năm 1312. Lê Hương đã dịch ra quốc ngữ (Kỷ nguyên mới xb,
Sài-gòn, 1973), đoạn văn ấy dịch như sau: "Người bổn xứ (Khơ-me] không
ăn thịt ếch, vì thế về đêm chúng ra đầy đường" (tr. 92-93).
[30] Dẫn theo Ríp-tin (B. Ryftine) và Kha-xa-nốp (M. Khassanov), sách đã
dẫn.
[31] Việc dùng từ "con yêu" của sách Trung-quốc (Bao Công thu yêu
truyện
包 公 收 夭 傳) là đúng, vì đó là một con yêu phân thân thành năm
con chuột, hay là có năm con chuột ở Tây Thiên-trúc đến núi tu luyện
nhiều ngày "biến hóa vô cùng", v.v... Còn truyện của ta dùng từ "con tinh"
cũng rất chính xác, như trên kia đã trình bày.
[32] Truyện đã được sưu tập trong Bản khai những truyện dân gian và Bản
khai của làng Vĩnh-an (Nghệ - Tĩnh).
[33] Ở đây có thể đặt ra hai giả thuyết: Một là truyện của ta ra đời sớm hơn
truyện Trung-quốc, cụ thể nó không chịu ảnh hưởng truyện Con mèo mặt
ngọc của Trung-quốc. Hiện nay chưa có lý do để bác bỏ Thánh Tông di
thảo là tác phẩm của Lê Thánh Tông, như vậy giả thuyết này sẽ càng được
củng cố. Hai là truyện của ta chịu ảnh hưởng của truyện Con mèo mặt
ngọc, đã vậy thì sách trên là do người đời sau thác tên nhà vua làm ra.
[34] A-ác-nơ (A. Arne) và Tôm-xông (S . Thompson): Sơ đồ truyện cổ tích
trong văn học thế giới, Hen-xanh-xki, 1928.
[35] Tuy nhiên, theo chúng tôi, Trung-quốc cũng có một truyện có thể coi
