nhiều điểm tham chiếu hơn: văn học dân gian Việt nam cũng đủ phong phú
để cho phép làm thế. Mặt khác nếu cuốn sách của ông Nguyên Đổng Chi
nhằm phục vụ các nhà nghiên cứu, chứ không phải công chúng rộng rãi, thì
nó lại phô ra nỗi bất tiện sau đây: cổ tích và truyền thuyết được kể ra theo
các dị bản của tác giả, mà tác giả lại thường phối hợp nhiều dị bản với
nhau. Có lẽ tốt hơn là cứ trình với người đọc tất cả những bản mà mình trực
tiếp sưu tầm được, chưa có biến cải gì.
Trái lại, ông Nguyễn Đồng Chi rất thận trọng trong việc minh giải các cổ
tích và truyền thuyết. Ông không kiến tạo gì cả, không khai thác bằng cứ,
trừ khi ông sẽ làm trong các tập sau đã được thông báo.
Dù sao, chúng ta chỉ đánh giá được việc làm của ông Nguyễn Đổng Chi
một khi ông đã công bố trọn vẹn công trình của mình.
MAURICE DURAND
Tập san trường Viễn Đông bác cổ
[B. E. F. E. O. ], số 1-1964, tr. 243-244.
NGUYỄN TỪ CHI dịch
