230
Có hai vợ chồng một người ở Nam-ñịnh, nhà giàu có lớn. Họ sinh ñược một
cô con gái rất xinh và khôn ngoan tên là Trần Thị Xuân. Đặc biệt là mỗi bàn tay
có sáu ngón. Không may năm nàng mười ba tuổi thì bị lên ñậu trời mà chết.
Thương nhớ con gái, hai vợ chồng không thiết làm ăn gì nữa. Nghe nói ở
Quảng-yên có chợ Mạnh-ma, ở ñấy dương gian và âm phủ có thể gặp nhau
ñược, hai vợ chồng bèn tìm ñến, mong ñược gặp con. Họ có mang theo một cái
quả bằng bạc sắm cho cô gái lúc còn sống. Nhằm ngày mồng một tháng Sáu họ
ñến chợ giả bày hàng ra bán. Lát sau, người con gái ñến hàng mua trầu, trông
thấy cái quả của mình liền hỏi chuyện. Cha mẹ nhận ra con nhờ có bàn tay sáu
ngón của cô và ñược con mời ñi dạo cảnh âm phủ.
Chồng của cô là một viện quan giám thành, ñưa cha mẹ vợ ñi coi các cửa
ngục. Khi ñến cửa thứ nhất, hai vợ chồng thất kinh thấy tên tuổi của họ có yết ở
cửa ngục. Họ vờ hỏi chàng rể tại sao có tên yết ở cửa, thì hắn bảo: - "Hai người
ñó ở dương gian cho người ta vay nợ một lớp vốn năm bảy lớp lời làm cho
người ta phải bán vợ ñợ con nên yết lên ñể chờ làm tội". Hai vợ chồng lại hỏi: -
"Vậy chúng nó muốn khỏi tội thì phải làm thế nào?" - "Phải làm chay bố thí cho
hết của ñó, mới mong khỏi ñược". Trở về làng cũ hai vợ chồng dốc của cải ra
ñón sư làm chay và mạnh tay bố thí. Sau khi hết của họ lại lần mò ra chợ Mạnh-
ma tìm con gái và ñịnh ñòi xuống âm phủ xem thế nào. Nhưng cô gái vừa gặp
cha mẹ ñã bảo: - "Cha mẹ ñã sạch tội rồi, không còn thấy tên ở cửa ngục nữa.
Vậy chả cần xuống làm gì".
Cả hai truyện trên có lẽ chịu ảnh hưởng từ một số phật thoại ngoại lai trong ñó
có truyện Mục Liên thăm mẹ ở ñịa ngục khá phổ biến ở Việt-nam (xem cuối
truyện số19).
Phần cuối truyện Thủ Huồn tương tự với Sự tích sư ông Huyền Chân và
Truyện bà Hiếu.
Sự tích sư ông Huyền Chân: Xưa, ở chùa Quang-minh, xã Hậu-bổng (Hải-
dương) có một hòa thượng nổi tiếng chân tu. Lúc về già, Phật Di-ñà hiện lên báo
mộng rằng: - "Nhà ngươi có công với ñạo Phật, kiếp sau sẽ cho giáng sinh làm
vua Trung-quốc". Khi hòa thượng chết, ñệ tử vâng lời thầy viết vào vai mấy chữ
"Hòa thượng Huyền Chân chùa Quang-minh".
Về sau có lần sứ bộ Việt-nam sang Trung-quốc. Khi yết kiến, chánh sứ
Nguyễn Tự Cường ñược vua Minh Hy Tông cho biết là mình sinh ra trên vai có
mấy chữ, rửa mấy cũng không sạch, không biết ñầu ñuôi vì sao. Nguyễn Tự
Cường về dò hỏi mới biết câu chuyện sư Huyền Chân, vội mang nước giếng
chùa Quang-minh sang cho vua Trung-quốc. Kết quả, nước rửa ñến ñâu chữ mất
ñến ñấy
1
.
1
Theo Vũ Phương Đề. Công dư tiệp ký.
