248
Bỗng một hôm có một ñạo sĩ già tìm ñến gặp phía người Việt. Theo lời ñạo sĩ
thì cái tháp bên này sẽ làm rất dễ dàng nhanh chóng, không ñầy một ñêm là có
thể xong tất cả. Quả nhiên, nhờ ñạo sĩ, chỉ trong một ñêm, tháp của người Việt
mọc sừng sững trên ñỉnh Chóp-chài làm cho mọi người dân ñịa phương ñều kinh
ngạc. Trong khi ñó thì ngôi tháp của người Chăm còn ñang xây dở. Kết quả cuộc
thi lần ấy người Việt ñược cuộc. Người Chăm không ngờ người Việt xây tháp
nhanh chóng như thế. Tuy vậy họ cũng cố xây cho xong tháp của mình
1
.
Truyện này ñoạn cuối có người kể như sau:
Khi tháp ñã dựng xong, ñạo sĩ còn gợi ý cho người Việt thách ñối phương hãy
cùng nhau trổ tài phá cho nhanh, ai phá chậm thì coi như thất bại. Trong khi một
bên dùng phép chỉ một loáng là xong, thì bên kia ra sức ñập phá cũng chỉ mới
thủng một mảng. Biết là thua cuộc, nhân ñêm tối họ rút lui về phương Nam.
Hiện nay vẫn còn di tích cái tháp ở trên núi Nhạn. Thân tháp bị thủng một
mảng, ñó là dấu vết của sự ñập phá dở dang như truyện ñã kể.
Thứ hai là sự tích vua Kơ-long Gia-rai xây tháp thi của ñồng bào Chăm-pa:
Vua Kơ-long Gia-rai (tức vua Lác) lên ngôi nước Chăm-pa. Có một vị vua Tây
Nguyên là Pô-tầm không chịu thần phục vì cho vua là kẻ không cha. Vua Kơ-
long Gia-rai sai sứ tới bảo Pô-tầm rằng: - "Hai bên hãy cùng nhau thi ñua xây
tháp, hễ bên nào xong trước thì bên kia phải thần phục". Sau ñó Pô-tầm phải
thần phục vì trong khi tháp Pô-tầm mói xây ñược một nửa, thì tháp của vua ñã
xây xong nhưng bằng giấy. Hiện nay ngọn tháp xây dở dang của Pô-tầm vẫn còn
ở trên ñồi gần ga Sông-lòng-sông. Lúc vua trở về Pang-da-rang (Phan-rang) thì
thấy người Chân-lạp (Kơ-ru) ñang xây dở dang ngọn tháp lớn ở ñây, dự ñịnh
chiếm ñất của vua. Vua cho sứ sang giao ước xây tháp, ai xong trước thì quyền
lợi ñất ñai thuộc về bên ñó, không ñược tranh giành. Cách thi này ñược ñối
phương ñồng ý. Trong khi người Kơ-ru ñẽo ñá tiếp tục xây tháp, thì chỉ trong
một ñêm, tháp của vua ñã hoàn thành trên ñồi On-ha-la. Người Kơ-ru không biết
ñó là tháp bằng giấy, cho là có trời giúp Vua Kơ-long Gia-rai, nên bỏ ñi khỏi
vùng này.
Hiện nay ở Phan-rang trên ñường số 1 còn có một ngọn ñồi gọi là Ba-tháp, tức
là nơi tương truyền người Chân-lạp xây tháp dở dang
2
.
Chúng tôi ngờ rằng truyện Sự tích thành Lồi và truyện Sự tích tháp Nhạn phần
nào bắt nguồn từ truyện này mà ra.
Người Khơ-me (Khmer) cũng có một truyện có kể ñến tình tiết xây tháp thi:
1
Theo Tiểu thuyết thứ bảy và lời kể của người Phú-yên.
2
Theo Bổ Thuận, Bách khoa (1959).
