327
chiều theo ý con xem nó ñịnh làm gì. Khi nghè Khoan ñi qua nhà, nó ñứng sẵn ở
cổng gọi: - "Nghè Khoan vào ñây tao bảo". Khoan nghe lời hỗn xược, nổi giận
bước vào nhà ñã thấy thằng bé ngồi trên sập, dõng dạc bảo: - "Nghè Khoan!
Mày có biết tao là ai không?". Khoan chắc là ma quỷ hiện vào nó, ñáp: -
"Không, nếu nhà ngươi có tiền oan nghiệp chướng gì thì cứ nói". - "Tao là
Nguyễn Khắc Hoành ñây!". Thấy Khoan không tin, ñứa bé lại nói: - "Mày cho
người về mang hai cái tủ sách ñến ñây, tao ñọc cho mà xem!".
Khi mang sách ñến, nó ñọc vanh vách từng quyển, từng bài cho Khoan dò và
vạch ñoạn nào sửa, ñoạn nào chấm câu,... của mình dạy con ngày xưa. Khoan
ngạc nhiên vì chỉ có ông ta và cha ông ta mới biết rõ như thế. Ông bèn sụp lạy
xin lỗi. Rồi sau khi làm lễ cất nóc, Khoan rước cha - tức là ñứa bé - và người mõ
về nhà phụng dưỡng.
Vợ Hoành bấy giờ ñã 70 tuổi. Nghe ñứa bé xưng là chồng mình, bà cụ nhất
ñịnh không chịu nhưng khi nghe nó kể những việc mà chỉ có chồng quá cố của
mình với mình biết thôi thì mới chịu nhận. Hoành sau ñó sai dọn một chỗ ở
riêng, luyện tập văn bài với cháu nội. Năm 20 tuổi ñi thi ñậu ông nghè.
Một truyện khác của Trung-quốc:
Ở Dương-châu có một người họ Trần làm nghề nuôi ngựa, năm 50 tuổi bỗng
bị bệnh, thấy có một người cưỡi ngựa xông vào ñánh cho một gậy, rồi bò lên
lưng ngựa kéo ñi, ông kêu la không ñược. Đi mãi ñến Thiểm-tây, Hàm-dương
thấy hắn quẳng mình vào một cái buồng có ñàn bà ñẻ. Tự nhiên thấy người bỗng
bé choắt lại, rồi ñược người ta cho bú. Ký ức lúc này yếu hẳn ñi. Dần dần lớn lên
biết ông bố làm nghề bán lụa. Một hôm bố cho mẹ một tấm lụa nói ñó là lụa
quý. Anh ta lúc này lên 6 tuổi lấy xem. Mẹ bảo: - "Lụa quý của bố ñấy!" - "Quý
gì thứ ấy". Mẹ kể lại với bố. Bố hỏi con. Con nhân ñó kể lại kiếp trước, khai cả
tên bố, mẹ,... Lại nói: - "Tôi ñã có ñứa con trai ngoài 20 tuổi". Thấy bố mẹ
không tin, anh nói: - "Cứ về Giang-nam dò tìm thì biết". Bố con bèn ñưa nhau
ñến Giang-nam thì con anh ta hồi trước nay ñã già, râu rậm rì, mà anh ta (tức là
bố) hãy còn trẻ con. Kể lại việc nhà nhiều người không tin, anh kể rõ mắc nợ
bao nhiêu, lại chỉ chỗ chôn 300 lạng vàng chỉ có mình mình biết,... Bấy giờ
người nhà mới chịu là ñúng. Khi từ biệt ra về ai nấy ñều khóc.
Mười năm sau Trần lớn lên kế nghiệp bố. Lại ñi Giang-nam hỏi ñến chỗ cũ.
Lúc này người con ñã chết, ñể lại người cháu. Vợ Trần vẫn sống nghèo nuôi
cháu. Trần cho vợ 300 lạng vàng ñể sắm hậu sự và dưỡng lão. Khi ra về còn
mua rượu thịt cúng ở mộ cũ
1
.
1
Theo Tân tề hài, quyển 7.
