KHÓC LÊN ĐI, ÔI QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU - Trang 169

chúng ta còn quy cho ngài cái ý tạo ra người da đen để cưa củi xách nước
cho người da trắng nữa. Thậm chí chúng ta còn tưởng tượng rằng Ngài ban
phước cho những hành động nào nhằm mục đích ngăn cản các người da
đen phát triển đầy đủ những thiên tư Ngài đã ban cho họ. Chúng ta dùng
những luận điệu như vậy và những luận điệu khác hoàn toàn vô lý để biện
hộ cho những hành động đàn áp của mình. Chúng ta bảo rằng sở dĩ chúng
ta từ khước sự giáo dục các trẻ em da đen, vì chúng không đủ thông minh
để hưởng cái lợi của sự giáo dục; chúng ta không cho họ có cơ hội phát
triển thiên tư vì lẽ họ không có thiên tư; chúng ta biện hộ cho hành vi của
mình, mà bảo rằng chúng ta đã mất mấy ngàn năm mới tiến tới trình độ văn
minh như ngày nay, có điên khùng mới nghĩ rằng người da đen có thể tiến
mau hơn được, mà như vậy thì việc gì phải gấp. Rồi tới khi thấy một người
da đen là được một điều gì đáng phục thì chúng ta lại đổi luận điệu, làm bộ
thương hại số phận cô độc của những người xuất chúng và chúng ta tuyên
bố rằng, ngăn cản người da đen đừng để cho họ thành những người siêu
việt tức là có lòng nhân từ Ki Tô giáo đối với họ đấy. Thành thử Thượng
Đế của chúng ta chỉ là một đấng hàm hồ, mâu thuẫn, cho người da đen có
thiên tư rồi lại cấm họ dùng những thiên tư đó. Như vậy nền văn minh của
chúng ta có đầy những mâu thuẫn nan giải, thì có gì là lạ? Sự thực là nền
văn minh của chúng ta chẳng có gì là Ki Tô giáo cả, nó là một sự hỗn hợp
bi đát, gồm một lý tưởng cao cả lẫn lộn với một sự thực hành nhút nhát,
một niềm xác tín cao cả lẫn lộn với một niềm ưu lự tuyệt vọng, một tình
nhân ái bao la lẫn lộn với lòng tham lam chụp giật mà sợ sệt. Xin cho tôi
một phút…”
Jarvis xúc động mạnh mẽ, mà không biết có phải là di bút của con ông, gần
như là hành động cuối cùng của con ông không. Hay là vì lời văn có cái gì
hay chăng, ông cũng không biết nữa. Trong đời ông, có mấy khi thưởng
thức, phê phán văn chương đâu. Hay là vì ý tưởng có gì đẹp chăng, ông đâu
có thường nghiên cứu những vấn đề đặc biệt đó mà biết được. Ông đứng
dậy, leo cầu thang lên phòng riêng, mừng rằng không có vợ ông ở trong
phòng vì ông không muốn dòng suy tư của ông bị đứt quãng. Ông cầm lấy
cuốn Abraham Lincoln rồi lại trở xuống phòng làm việc, mở ra đọc bài