KHÓC LÊN ĐI, ÔI QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU - Trang 195

thêm tám chục si-linh nữa. Và có nhiều người trong bọn họ rộng rãi quyên
cho các hội Thanh niên, hội Thiếu nữ, các cơ quan cứu tế xã hội, các dưỡng
đường. Các nơi xa xôi như Bloemfontein, Grahamstown và Beaufort West,
người ta chê trách rằng Johannesburg chỉ nghĩ tới tiền, là nói bậy. Ở đây tôi
cũng thấy có nhiều người chồng, người cha tốt như ở các châu thành khác,
và một thân hào của chúng ta sưu tập rất nhiều tác phẩm nghệ thuật, nhờ
vậy mà các nghệ sĩ mới có công việc mà nghệ thuật mới khỏi chết; lại có
vài ông có những đồn điền lớn ở phía Bắc để tới nơi đó săn bắn, hoà mình
với thiên nhiên.
Khi đã có thêm các công việc cho người khác thì người ta sẽ tiêu một phần
trong số tám chục si-linh đó đi. Dĩ nhiên là không tiêu hết. Vì những người
bán cổ phần theo giá mua một trăm si-linh phải giữ lại một số tiền để mua
lại cổ phần khi nó hơi xuống giá. Nhưng các chủ điền có thể sản xuất thêm
thực phẩm, các nhà kỹ nghệ có thể sản xuất thêm hoá phẩm, và chính phủ
có thể tuyển thêm nhân viên, mặc dầu chúng ta có thể tự hỏi có cần tăng
thêm các công chức nữa không, nhưng đó là vấn đề khác không thể bàn ở
đây được. Và tụi bản xứ sẽ không phải chết đói trong khu đất riêng dành
cho họ nữa. Họ có thể lại mỏ kiếm việc, người ta sẽ cất cho họ những trại
rộng lớn hơn, nhiều tiện nghi hơn, thức ăn của họ sẽ có đủ sinh tố hơn.
Nhưng phải coi chừng đấy, một nhà chuyên môn mới thấy rằng thợ thuyền
có thể bị cái bệnh quá dư sinh tố. Đó là một trường hợp của cái luật Giảm
năng xuất.
Và có lẽ một châu thành lớn sẽ dựng lên, một Johannesburg thứ nhì với một
Parktown thứ nhì, một Houghton thứ nhì, một Parkwold thứ nhì, một
Kensington thứ nhì, một Jeppe thứ nhì, một Vrededorp thứ nhì, một
Pimville thứ nhì và một Shanty Town thứ nhì, tóm lại là một châu thành lớn
làm hãnh diện cho tất cả Odendaalsrust. Nhưng cái tên đâu mà kỳ cục.


Nhưng có người bảo rằng không nên như vậy. Tất cả các người lo việc cứu
tế xã hội, cha Beresford đó và bọn Kafferboetie khác bảo rằng không nên
như vậy, nhưng phải nhận rằng hầu hết họ chẳng có một tấm cổ phần nào