Quy hoạch sách lược mà chẳng có kinh nghiệm thực tế, thường lập ra được
kế hoạch hoàn chỉnh và cẩn thận, xem như là đầy đủ mọi mặt, song lại khô
cứng và thiếu tính đàn hồi, những kế hoạch ấy thường lớn lao mà cẩn thận,
lại không có khả năng thực hiện.
Tác giả cuốn “Chiến tranh và hoà bình” đã chỉ rõ, thiên tài quân sự
Napôlêông đã không nắm rõ quân đội trong thực tiễn chiến đấu, Napôlêông
quen chỉ huy bằng mệnh lệnh, hình dung chiến tranh qua một “nguyên bản
hoàn chỉnh”. Tướng Bađôn cũng nói rõ sách lược quy hoạch của chúng ta,
chẳng thể thích ứng đầy đủ được với hoàn cảnh, để tập trung lực lượng
thích ứng với hoàn cảnh. Tôi cho rằng sự hơn kém ở một nhà lãnh đạo, là ở
chỗ ông ta có nắm được điểm này hay không.
Sự lãnh đạo lực lượng kết hợp trong toàn thể, đi theo một hướng chung, là
do các nhà chỉ huy tác chiến, quản lý quốc gia, kinh doanh xí nghiệp, giỏi
điều khiển lực lượng ở nhiều mặt làm sao lực lương nhằm vào một mục
tiêu, mà không phân tán, đấy là trách nhiệm chủ yếu của người vạch sách
lược. Mục tiêu cần phải rõ ràng, cụ thể có thể thực hiện được, chỉ ra được
phương hướng nỗ lực, để mọi người theo đó mà làm tuần tự, không nhất
định phải thực chi tiết đên từng người, khống chế chặt chẽ mọi mặt; nếu
không có tính đàn hồi sẽ thành ra một qui hoạch chỉ để ngăn mà không
dùng được.
Thậm chí có người nghiên cứu cho rằng nhà qui hoạch trưởng thành từ va
chạm thực tiễn, có thể trở thành một nhà chiến lược đại tài. Ví như
Khơlaosaimâytrơ đã từng trải kinh nghiệm sau trận bị Napôlêông đánh bại,
hơn nữa còn bị bắt làm tù binh. Có thể những nỗi thống khổ ấy, đã giúp ông
ta có được suy nghĩ triệt để, để chỉnh lý kinh nghiệm thành lớp lang trừu
tượng, trở thành cơ sở quan điểm cho cuốn sách kinh điển nghìn năm:
“Chiến tranh luận”. Lại có nhà quy hoạch sách lược ưu tú khác, Gia Cát
Lượng có những điều kiện cơ sở đáng kể. Ông tự ví mình với Quản Trọng,
Nhạc Nghị, khá thấy ông xem trọng kinh nghiệm trong chiến thuật thực
tiễn, không giống như những thư sinh thời bấy giờ, ông nhiều năm ở tiền
tuyến thậm chí ở nơi giáp trận, để tích lũy kinh nghiệm chiến đấu thực tế.