KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 366

lý sợ đắc tội người ta hoặc bởi ý riêng mà xa lánh người khác, thì chẳng thể
giành được các ý kiến bất đồng, kéo dài như thế, sẽ có tổn thất rất nhiều. Có
quan điểm từ những bất đồng mà xem xét sự việc, thì quyết sách như vậy
mới là thích hợp nhất.
Phải nỗi người ta rất khó tận tâm đưa ra cách nhìn bất đồng, chỉ có Từ Thứ
ngày xưa, từ nhiều vấn đề ông ta đều nghiên cứu tường tận mọi mặt. Đổng
Hoà, làm công tác tham mưu bảy năm, khi rút ra kết luận từ sự việc, có
mười cách nhìn khác nhau, cũng không ngại phiền mà đề xuất, nếu mọi
người đều có tinh thần của hai người ấy, trung với quốc gia, không ngừng
đề xuất ý kiến bất đồng, như vậy sẽ giúp đỡ ta trong lúc quyết định giảm
bớt được những sai lầm.
Tiếp đó lại nói đến thời ở Long Trung, những chuyện về quan hệ bạn bè:
“Thời trẻ đã có qua lại với Thôi Châu Bình, bởi ông ta nhiều tuổi hơn, kiến
thức sâu rộng nênhọc được ở ông rất nhiều. Sau này biết Từ Nguyên Trực
lại mở mang thêm được trí tuệ. Tham mưu Đổng Ấu Tể mỗi lần đề nghị đều
nói đâu ra đấy, lời lẽ không dài dòng, sau nàv lại được Hồ Vĩ Độ (phó
tướng của Gia Cát Lượng) giúp đỡ, thường cho ta, không ít những lời can
ngăn trực tiếp. Tuy ta thiên bẩm tối tăm chẳng thể hoàn toàn hiểu đượcý tứ
của bốn tiên sinh kia, có lúc cũng không thu nạp hết, song ta với bốn vị ấy
mãi mãi là bạn tốt, tuyệt đối chẳng bởi họ đã phê bình ta mà không vừa
lòng, đối với sự chân thành của họ cũng chẳng bao giờ nghi kỵ. Xin các vị
sau này chớ khách khí, hết sức bày tỏ cách nhìn của riêng mình!”.
“Tư trị thông giám” có chép:
“Gia Cát Lượng lúc mới làm thừa tướng, thường tự mình hiệu đính các
công văn giấy tờ. Phó tướng Dương Ngung thấy thế trực tiếp can rằng:
“Thúc đẩy việc chính sự, điều rất quan trọng là phải dựa vào chế độ, trên
dưới có phân quyền, không nên giẫm chân lên nhau. Tôi nay lấy công việc
về nghề nông để đưa một ví dụ thử ngẫm xem. Nay có một hộ nông nghiệp,
người chủ phái nông nô cày bừa, tỳ nữ xử lý việc bếp núc, gà trông trông
coi việc báo sáng, chó thì trông coi việc canh trộm, bò thì trông coi việc kéo
cày, ngựa thì trông coi việc kéo xe.