KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 478

Cuốn “Điền khảo” của Phùng Tô có chép, Gia Cát Lượng lệnh cho người
Hán bảo cho người Di cách dùng trâu cày ruộng để thay sức người, khiến
hiệu suất và thành quả của cày bừa rất lớn. Đến nay người Thái ỏ vùng Đức
Hoành thuộc tỉnh Vân Nam vẫn có truyền thuyết Gia Cát Lượng cho trâu
cày, cải thiện kỹ thuật cày bừa ỏ vùng ấy, phát triển nông nghiệp phải chú
trọng nhất là thủy lợi. Gia Cát Lượng đã cho làm những công trình thủy lợi
dẫn nước tưới ruộng, khiến diện tích trồng trọt có được kế hoạch khuếch
đại. Hiện nay ở trong vùng Bảo Sơn tỉnh Vân Nam còn có ba con kênh tưới
nước mang tên Gia Cát Lượng, theo truyền thuyết Gia Cát Lượng đã cho
xây dựng từ khi đó.
Theo sử sách ghi chép Gia Cát Lượng rõ ràng chưa từng đến Bảo Sơn, bởi
thế kênh Gia Cát ở đấy chính là sản phẩm của việc Gia Cát Lượng đã chú
trọng chính sách nông nghiệp, cho xây dựng các công trình thủy lợi. Trải
qua cố gắng và tuyên truyền các dân tộc thiểu số ở đây vốn sông dựa vào
sinh hoạt săn bắn đã dần dần rời khỏi sơn thôn, đến vùng bình nguyên lập ra
thôn ấp theo sản xuất nông nghiệp xã hội được ổn định cơ cấu dần dần, đời
sống được cải thiện ở mức độ lớn.
Gia Cát Lượng cũng rất chú trọng đến thủ công nghiệp, thương nghiệp ở
Nam Trung. Ông đặt ra chức quan muối, sắt, lấy vai trò nhà nước để quản
lý sản xuất giếng muối và mỏ sắt, đặc sản vải hoa ở quận Vĩnh Xương đều
thu về Thành Đô, những đặc sản như đồng, thiếc, vàng và vải thổ cẩm bắt
đầu có kế hoạch phát triển, lại nữa sau khi Trương Nghi ra sức cải thiện hệ
thống vận chuyển ở Nam Trung những người buôn bán ở Thục Trung và
Nam Trung qua lại rất đông, đối với kinh tế Nam Trung có ảnh hưởng phát
triển rất lớn.
Trong ngôi mộ gần tấm bia Mạnh Hiếu Cừ ở Vân Nam thấy có những đồng
tiền loại 100 đồng của nước Thục, khá thấy quan hệ mật thiết về kinh tế
giữa Thục Hán và Nam Trung.
Vùng Vân Nam cho đến nay, vẫn có không ít dân tộc thiểu số gọi Gia Cát
Lượng một cách tôn kính là “Khổng Minh lão gia”. Truyền thuyết của
người Ngõa nói: Gia Cát Lượng dạy tổ tiên của họ lợp nhà, đan rổ rá, đến
cả kỹ thuật cấy lúa cũng được Gia Cát Lượng mang đến mà phổ cập.