bật, sau một lúc loẹt xoẹt, lạo xạo nó thông báo với tất cả chúng tôi đây là
Lagerältester, Lagerältester đang nói. “Kameraden” ông ta nói, có thể nghe
thấy một điều gì đó, có thể thấy ông ta vừa phải vật lộn với một cảm xúc
làm nghẹt thở, giọng ông lúc như nấc nghẹn, lúc lại cao vút, gần như rít lên,
“wir sind frei!”
– chúng ta đã tự do, và tôi nghĩ như thế cũng có nghĩa là
ông Lagerältester cũng có thể cùng chia sẻ quan điểm với Pjetchka, với ông
bác sĩ và những người có cách nhìn nhận giống họ, cùng một giuộc, có vẻ
như thế, vậy nên ông ta mới đứng ra thông báo sự kiện này, với niềm vui rõ
rệt như thế. Sau đó ông nói một bài ngắn gọn, rất hay, sau ông ta là những
người khác, bằng đủ các thứ tiếng: “Attention, attention!” bằng tiếng Pháp;
“Pozór, Pozór!” bằng tiếng Séc, như tôi biết; “Vnhimanhie, vnhimanhie,
ruxkie tavarischi vnhimanhie!”
– và âm thanh trầm bổng như tiếng hát đó
làm tôi nhớ đến một kỷ niệm dễ thương, một thứ ngôn ngữ mà khi tôi đến
đây những người trong nhà tắm đã nói quanh tôi: “Uvaga, uvaga!”
; nghe
thấy thế người bệnh Ba Lan nằm bên cạnh tôi vội nhỏm dậy, và nói với tất
cả chúng tôi: “Chiha bendzs! Terás polski kommunhiki!”
– và bấy giờ tôi
mới nhớ ra cậu ta đã hồi hộp, đã loay hoay, bứt rứt chân tay suốt cả ngày
hôm nay. Sau đó, khiến tôi vô cùng bất ngờ, đột nhiên: “Chú ý, chú ý! Đây
là Ủy ban Hungary của trại…” – thật kinh ngạc, tôi thoáng nghĩ, thế mà
mình không hề hay biết đến một thứ như thế. Dù lắng nghe mấy cũng vô ích,
cả từ anh ta cũng như những người trước đó, tôi chỉ có thể nghe nói về tự
do, không một lời ám chỉ hoặc nhắc đến món xúp chưa chia. Tôi cực kỳ hân
hoan, tất nhiên, vì tự do của chúng tôi, nhưng tôi chẳng biết làm thế nào, khi
mặt khác tôi buộc phải nghĩ rằng ngày hôm qua, ví dụ thế, một việc như thế
này chưa thể nào diễn ra. Bên ngoài, trời tháng Tư đã tối, Pjetchka cũng đã
quay về, mặt đỏ lừ trong trạng thái phấn khích, nói chẳng nên lời, khi cuối
cùng loa tường, ông Lagerältester lại lên tiếng. Lần này thì ông nói với
những thành viên Kartoffelschälerkommando, yêu cầu họ hãy vui lòng về lại
vị trí cũ trong nhà bếp, và đề nghị tất cả những người trong trại hãy ở lại, dù
có phải chờ đến tận nửa đêm, vì người ta đang nấu món xúp goulash
đặc
cho chúng tôi: đến lúc ấy tôi mới yên tâm ngả đầu xuống gối, lúc ấy một
