nhà sẽ chữa lành. Về nhà, bác tuyên bố, chúng ta sẽ xây dựng một đất nước
mới, và để bắt đầu, bác dạy chúng tôi ngay vài bài hát. Nếu đi qua các làng
mạc, thành phố – rất nhiều trong hành trình của chúng tôi – chúng tôi sẽ hát
những bài này, đi hàng ba, như một đội quân. Tôi đặc biệt rất thích bài hát
bắt đầu bằng “Ở ngoại vi Madrid, chúng tôi đứng chờ,” tôi cũng không biết
tại sao. Vì những nguyên do khác, nhưng tôi còn thích hát một bài khác nữa,
đặc biệt là do đoạn này: “Chúng tôi làm việc hùng hục suốt ngày/ và suýt
nữa thì chết đói/ Nhưng cánh tay lao động đã cầm vũ khí.” Lại vì những lý
do khác tôi còn thích một bài hát khác có câu thế này: “Chúng ta là đội cận
vệ trẻ của những người vô sản,” mà sau câu đó, bằng giọng nói bình
thường, chúng tôi phải nói đệm vào: “Rotfront”
vì những lúc như thế tôi
có thể nghe rõ tiếng đóng lạch cạch của một vài ô cửa sổ hay tiếng đập cửa
ra vào, mỗi lần như thế tôi lại thấy một người Đức vội vã lướt qua hay
chóng mất hút sau cánh cổng.
Phải nói tôi lên đường với hành trang rất nhẹ nhàng: một chiếc túi của
lính Mỹ – hình dáng không được thuận tiện cho lắm, vì quá hẹp lại quá dài,
may bằng vải thô màu xanh nhạt. Trong túi là hai cái chăn dày, quần áo lót
để thay đổi, một chiếc áo len bị bỏ lại trong kho của lính SS, màu xám, dày
dặn, chỗ cổ ống tay và cổ áo có gắn băng màu xanh lá cây, và một ít đồ ăn
đường: vài đồ hộp và những thứ khác. Tôi mặc một chiếc quần dạ màu xanh
lá cây, đi đôi giày đế cao su, có dây buộc, bên trên là một đôi xà cạp làm từ
thứ da cực bền, thêm vào đó là các loại dây đeo, khóa… đều của quân Mỹ.
Tôi kiếm được một chiếc mũ có hình thù rất lạ, so với thời tiết lúc đó có vẻ
hơi nặng nề, lưỡi trai cụp, trên đỉnh có những mép gấp thành hình tứ giác,
theo hình học – tôi nhớ lại thời tôi còn tới trường – là hình thoi, và trước đó
có thể là một sĩ quan Ba Lan đã đội, như người ta bảo thế. Lẽ ra tôi đã có thể
chọn cho mình một chiếc áo khoác khá hơn trong những nhà kho, nhưng
cuối cùng tôi bằng lòng với một chiếc không có số tù và hình tam giác, kẻ
sọc, dù đã cũ, nhưng đã quen và tiện dụng, thậm chí tôi đã cố ý lựa chọn nó,
có thể nói là do đã gắn bó với nó: ít nhất sẽ không có sự hiểu lầm, tôi nghĩ
thế, ngoài ra tô thấy nó cũng rất thoải mái, phù hợp, và mát, nhất là vào mùa
hè. Chúng tôi đi bằng xe tải, xe súc vật kéo, đi bộ, đi xe công cộng – tùy
