KHÔNG SỐ PHẬN - Trang 174

thuộc vào các toán quân khác nhau bố trí cho phương tiện gì. Chúng tôi ngủ
trên thùng xe bò, trên ghế băng hay trên bục giảng của các lớp học bỏ trống,
dưới bầu trời sao mùa hè, hay trên những thảm cỏ mềm nằm giữa những
ngôi nhà xinh xắn hình chiếc bánh mật. Chúng tôi còn đi bằng tàu thủy trên
một dòng sông nhỏ – thoáng nhìn gợi nhớ đến sông Duna, có tên theo tôi
được biết là Elbe. Và tôi đã đi qua một nơi, có thể thấy trước đây từng là
một thành phố, nhưng hiện nay chỉ là những đống gạch đá và đây đó là
những bức tường trơ trụi cháy đen. Người dân ở đây sống, sinh hoạt, ăn ở
cạnh các bức tường, các đống đổ nát ấy và dưới chân những cây cầu bị tàn
phá, và tôi đã cố gắng hài lòng với cảnh đó, tất nhiên, chỉ có điều tôi không
thể không cảm thấy rằng, chính những người đó mới khó chịu về chuyện
này. Tôi đã đi trên một chuyến tàu điện màu đỏ, và đi trên một đoàn tàu hỏa
thật, trên những toa xe thật bên trong có những buồng dành cho khách – dù
thực ra tôi chỉ có chỗ trên đỉnh toa xe. Tôi đã xuống một thành phố nơi
ngoài tiếng Tiệp đã nghe thấy nhiều người nói tiếng Hung, và trong khi chờ
chuyển sang chuyến tàu khác vào buổi tối, trên sân ga, dân chúng đàn ông
có, đàn bà có, già có, trẻ có, đủ các hạng người tụ tập quanh chúng tôi. Họ
hỏi chúng tôi có phải từ trại tập trung trở về, và họ hỏi nhiều người trong
chúng tôi, trong đó có tôi, xem có vô tình gặp người nhà họ hay không,
người có tên thế này hay thế kia. Tôi bảo họ trong các trại tập trung thường
mọi người không có tên đâu. Thế là họ cố miêu tả ngoại hình, gương mặt,
màu tóc, những đặc điểm của người thân, và tôi thử làm cho họ hiểu rằng,
vô ích thôi, vì trong trại tập trung đa phần người ta đều thay đổi rất nhiều.
Thế là dần dần họ tản ra hết, chỉ còn một ngươi ở lại, anh này mặc kiểu mùa
hè, độc một chiếc sơ mi và quần, hai ngón tay cái đút vào sau thắt lưng chỗ
gần dây treo, những ngón tay còn lại gõ gõ chơi lên mặt vải phía ngoài. Điều
anh ta tò mò muốn biết làm tôi hơi buồn cười: tôi đã nhìn thấy các lò gas
thiêu người chưa? Tôi bảo anh ta: “Nếu thế thì chúng ta không còn nói
chuyện với nhau.” “Ừ nhỉ,” anh ta đáp, nhưng có đúng là có các lò thiêu
chứ, tôi bảo anh ta, sao lại không, trong bao nhiêu thứ có cả lò thiêu nữa, dĩ
nhiên, tất cả tùy thuộc xem đó là trại nào – tôi nói thêm. Ở Auschwitz chẳng
hạn, có thể tính đến nó. “Nhưng riêng tôi,” tôi lưu ý, “tôi từ Buchenwald